Sinds 1952 voeren bedrijfsverenigingen de werknemersverzekeringen uit. De verzekeringen beschermen mensen tegen inkomensverlies als ze werkloos, ziek of arbeidsongeschikt worden. De 26 bedrijfsverenigingen worden bestuurd door vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers. Van de 26 besteden 17 hun administratie uit aan het Gemeenschappelijk Administratiekantoor (GAK), de overige aan Cadans, GUO, SFB en USZO. De arbeidsvoorziening is een taak van de overheid. Zo’n 65 Gewestelijke Arbeidsbureaus voeren deze taak uit.

Onder leiding van PvdA’er Flip Buurmeijer onderzoekt een parlementaire enquêtecommissie het functioneren van de uitvoeringsorganen van de sociale verzekeringswetten. Aanleiding is een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer.

Eind 2001 wordt een wet aangenomen die de uitvoeringsstructuur van de sociale zekerheid en de publieke arbeidsvoorziening regelt: Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI). Per 1 januari 2002 komen er twee landelijke organisaties: Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) voor de sociale zekerheid en de Organisatie Centra Werk en Inkomen (CWI) voor de arbeidsvoorziening. UWV is een fusie van de uitvoeringsinstellingen Cadans, Gak, GUO, SFB en USZO en de opdrachtgever, het Landelijk Instituut Sociale Verzekering (Lisv). Het is de grootste fusie in het openbaar bestuur sinds de Tweede Wereldoorlog.

In 2004 besluiten de partijen in het Algemeen Ketenoverleg – UWV, CWI, VNG en Divosa – om de samenwerking binnen de keten van werk en inkomen te intensiveren. Dat moet leiden tot een integrale dienstverlening. Samen richten UWV en CWI het WERKbedrijf op.

De WIA is de opvolger van de WAO. De wet beoogt mensen met een arbeidsbeperking meer te activeren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid (Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten, WGA) en duurzame, volledige arbeidsongeschiktheid (Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten, IVA).

Volgens de nieuwe Wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in de sociale verzekeringen (Walvis-SUB) moet UWV de heffing en inning van de premies voor de werknemersverzekeringen overdragen aan de Belastingdienst. UWV richt een centrale gegevensregistratie (Polisadministratie) in. Deze bevat de gegevens over loon, uitkeringen en arbeidscontracten van alle verzekerde werknemers in Nederland.

Op 1 januari 2009 fuseren UWV en CWI. De activiteiten die op werk zijn gericht, vallen onder de UWV-divisie WERKbedrijf.

In 2007 begint UWV met een andere inrichting van de organisatie: van wetsgeoriënteerd naar procesgeoriënteerd. De nieuwe organisatie kent vijf divisies: WERKbedrijf, Sociaal-medische Zaken, Uitkeren, Gegevensdiensten en Klant en Service.

In de strategie voor 2021-2025 legt UWV meer nadruk op de menselijke maat en maatwerk in zijn dienstverlening aan cliënten.