UWV publiceert de resultaten van de Spanningsindicator sinds 1 oktober 2012. De Spanningsindicator meet de verhouding tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en wordt na afloop van ieder kwartaal vastgesteld. Hiervoor gebruiken we WW-cijfers en het totaal aantal openstaande vacatures. Omdat het totaal aantal openstaande vacatures na afloop van een kwartaal niet meteen beschikbaar is, kunnen de resultaten pas enkele maanden na het einde van een kwartaal gepubliceerd worden.

Om sneller iets te kunnen zeggen over de manier waarop de spanning zich ontwikkelt, heeft UWV een nieuwe methode ontwikkeld: de Doorkijk Spanningsindicator. Met deze methode kunnen we schatten in welke richting de Spanningsindicator zich gaat bewegen: wordt de arbeidsmarkt ruimer of juist krapper? Hiervoor gebruiken we niet het totale aantal vacatures, maar het vacaturecijfer ‘online vacatures op werk.nl’, dat maandelijks beschikbaar is. De WW-cijfers die wij gebruiken voor de Doorkijk Spanningsindicator zijn hetzelfde als voor de Spanningsindicator.

Door gebruik te maken van cijfers die sneller beschikbaar zijn, kunnen we vooruitblikken op de resultaten van de Spanningsindicator. We noemen deze methode daarom de Doorkijk Spanningsindicator.

Eind februari 2021 was het aantal openstaande vacatures op werk.nl in Nederland met 24% toegenomen ten opzichte van het gemiddelde in het 4e kwartaal van 2020. Het aantal personen dat in de eerste 6 maanden van hun WW-uitkering zat, was met 2% toegenomen. We verwachten daarom dat de spanning op de arbeidsmarkt in deze periode licht is toegenomen. De Spanningsindicator zou daarmee naar de grens tussen ‘gemiddeld’ en ‘krap’ bewegen. Daarmee zou de arbeidsmarktspanning zich enigszins herstellen na de flinke afname door de coronacrisis. 

Omdat het aantal openstaande online vacatures op werk.nl niet het totale aantal vacatures laat zien, heeft de Doorkijk Spanningsindicator een bepaalde onzekerheidsmarge. Het uiteindelijke resultaat van de Spanningsindicator zelf zou iets hoger of iets lager kunnen uitvallen. De Doorkijk Spanningsindicator geeft alleen een idee van de richting waarin de spanning op de arbeidsmarkt zich beweegt. De definitieve Spanningsindicator laat de spanning op de arbeidsmarkt preciezer zien.

De Doorkijk van de spanning op de arbeidsmarkt verschilt per beroepsklasse. Zo is de verwachting dat de spanning voor transport- en logistiekberoepen in februari van ‘gemiddeld’ naar ‘krap’ gaat. Maar omdat er een onzekerheidsmarge in deze resultaten zit, zou de arbeidsmarktspanning voor deze beroepen ook nét kunnen blijven steken op ‘gemiddeld’. 

Voor ICT-beroepen was de arbeidsmarkt in het 4e kwartaal van 2020 al ‘zeer krap’ en de krapte neemt in de eerste maanden van 2021 naar verwachting verder toe. Ook voor technische beroepen is de verwachting dat de krapte in februari verder toeneemt. Maar ook als de spanning afneemt blijft de arbeidsmarkt voor dit soort beroepen hoogstwaarschijnlijk ‘krap’.

Kijken we binnen de beroepsklassen naar de 92 verschillende beroepsgroepen, dan zien we dat de spanning naar verwachting voor 24 daarvan toeneemt. Dit betekent overigens niet altijd dat ze van bijvoorbeeld ‘ruim’ naar ‘gemiddeld’ of van ‘gemiddeld’ naar ‘krap’ gaan.

UWV brengt de arbeidsmarkt in beeld met een aantal dashboards. Zo laat het dashboard Spanningsindicator de ontwikkeling van de spanning op de arbeidsmarkt voor verschillende regio’s en beroepen zien. Voor de ontwikkeling van het aantal online vacatures kunnen geïnteresseerden terecht bij het dashboard Online vacatures UWV. Op het dashboard WW-uitkeringen staat informatie over het aantal WW-uitkeringen per maand. 

Ook gaat de publicatie Duiding arbeidsmarktontwikkelingen (april 2021) in op de gevolgen van de coronacrisis op de arbeidsmarkt. In deze publicatie staat een uitgebreidere beschrijving van de spanning op de arbeidsmarkt en de Doorkijk Spanningsindicator voor februari 2021.