Uit de onlangs verschenen Integriteitsdashboard 2022 blijkt dat UWV de afgelopen twee jaar progressie heeft geboekt op het gebied van preventie, klimaat, vangnet en naleving. Het zijn de vier pijlers waarop integriteit bij UWV wordt gemeten. ‘We maken niet alleen dashboards voor de hele organisatie, maar ook voor de afzonderlijke bedrijfsonderdelen en voor rayons en districten,’ zegt Irene Vroomans. Voor het dashboard kregen de bijna 22.000 medewerkers een vragenlijst toegestuurd. Uit de respons van 39% blijkt dat het onderwerp integriteit leeft bij UWV, vervolgt Vroomans. ‘De dashboards geven ons inzicht in de verschillende aspecten van integriteit, zoals uitvoerbaarheid, aanspreekbaarheid en bespreekbaarheid. Op vrijwel alle onderdelen scoren we hoger dan twee jaar geleden. Als het gaat over preventie, ofwel hoe integer gedrag wordt gestimuleerd en integriteitschendingen worden voorkomen, ging de score van 85 naar 90%. Op de pijler klimaat, die aangeeft hoe medewerkers integriteit ervaren in hun dagelijks werk, scoorden we 86 procent tegenover 81 % twee jaar geleden.’

Maar de meest opvallende uitkomst is voor haar de toename van het gevoel van veiligheid. 83% van de respondenten gaf aan dat integriteitsdilemma’s bespreekbaar zijn, dankzij het veilige klimaat dat de leidinggevenden hebben gecreëerd. Dat is bijna tien procent meer dan in 2020. ‘Daar ben ik echt trots op, een gevoel van veiligheid is een belangrijke randvoorwaarde om dilemma’s bespreekbaar te maken en, zeker zo belangrijk, om goed en met plezier je werk te doen.’

Sinds 2011 maakt UWV tweejaarlijkse Integriteitsdashboards. De dashboards helpen om op bepaalde uitkomsten te sturen en daar gerichte acties op te zetten. ‘Ze vormen ook een goede aanleiding om het gesprek te voeren binnen alle organisatieonderdelen, zegt Maarten Camps. ‘Hoe staan we ervoor, waar gaan we naartoe en wat vergt dat van ons?’

Integriteit is belangrijk voor UWV, benadrukt de bestuursvoorzitter. ‘We zijn een publieke instelling, ván alle Nederlanders en werkend vóór alle Nederlanders. We werken voor kwetsbare mensen die van ons afhankelijk zijn en daar niet voor kiezen. Die moeten erop kunnen vertrouwen dat ze met respect worden behandeld en op een zorgvuldige manier krijgen waar ze recht op hebben. Integriteit is ook belangrijk omdat we werken met geld van iedereen in Nederland. Dus moeten we ons op een correcte manier kunnen verantwoorden. Mensen moeten ons kunnen vertrouwen en integriteit is daarvan een bouwsteen.’

Integriteit wordt nog eens extra belangrijk dankzij de ambities uit de strategie 2021-2025: oog hebben voor de menselijke maat en de klant centraal stellen, aldus MaartenCamps: ‘We maken de beweging naar een vorm van dienstverlening, waarin persoonlijk contact met de klant en de professionaliteit van medewerkers een grotere rol spelen. Dat vraagt telkens opnieuw om afwegingen maken en ook daarin is het van belang dat zaken bespreekbaar zijn.’

Muel Kaptein, hoogleraar bedrijfsethiek en integriteit, is vanaf het begin betrokken geweest bij de integriteitsdasboards. Tot 2015 gaf de CID alleen adviezen over het dashboard, nu gaat de CID ook in gesprek met alle onderdelen binnen UWV, zegt Kaptein. ‘Wij zijn geen toezichthouder, geen inspecteur en ook geen bewaker. Wij zijn een inspirator. Wij waarderen wat goed gaat en doen suggesties over wat beter kan. Integriteit doe je niet omdat het moet en het een last is, maar omdat je het wilt en het een lust is.’

De belangrijkste uitdaging is dat mensen ook daadwerkelijk actie ondernemen, vervolgt hij: ‘De sociale veiligheid om zaken aan te kaarten is er, maar mensen moeten het ook dóén. Daar zit wel ruimte voor verbetering.’

UWV erkent dat dit een punt van zorg is. Irene Vroomans: ‘De afgelopen twee jaar hebben we interne vertrouwenspersonen aangesteld, de leergang ethisch leiderschap ontwikkeld en rondetafelgesprekken over integriteitsdilemma’s gehouden. Zo kijken we steeds hoe we medewerkers en leidinggevenden beter kunnen helpen om dat gesprek goed te voeren. Integriteit is nog iets te veel een apart thema, het zou een vanzelfsprekend onderdeel van ons dagelijkse werk moeten zijn.’

Maarten is het met haar eens: ‘Integriteit en een veilig klimaat om dat te bespreken, daar levert iedereen een bijdrage aan. Uiteindelijk wordt integriteit vormgegeven in alle teams, door al onze 22.000 medewerkers. Die moeten met elkaar het gesprek over integriteit blíjven voeren en elkaar aanspreken: wat vind jij nou van deze situatie?’