‘Hoe kunnen mensen op de arbeidsmarkt hun vaardigheden productiever inzetten, zodat we de krapte te lijf gaan?’ Zo trapte Maarten Camps - voorzitter van de Raad van Bestuur - de talkshow af, want krapte op de arbeidsmarkt is een blijvend fenomeen.

Dat bevestigde econoom en columnist Frank Kalshoven. Hij zoomde via een videocollege in op de arbeidsmarkt. De problemen die we nu hebben, zijn het ongelukkige gevolg van de keuzes die tot nu toe gemaakt zijn. De oplossing? Onderwijs aan jong en oud is een volgens hem een belangrijke factor: ‘Een leven lang leren, om fit te zijn voor de arbeidsmarkt en dat te blijven.’ Daarnaast moet de arbeidsmarkt worden hervormd. Mensen moeten volgens hem een langdurige relatie aangaan, van zo’n jaar of tien, met werkgevers. Dus minder flex en meer vast. Ook de hervorming van sociale zekerheid is van belang. Kalshoven: ‘We moeten mensen beter naar werk begeleiden.’ Tot slot fiscaliteit: ‘Vermogen en vermogensinkomen moet meer belast worden en werk juist minder, eerlijker en beter. Toeslagen? Je moet het leven kunnen betalen met je loon.’

Aan tafel ontving De Greve minister Van Gennip van Sociale Zaken die bevestigde dat Kalshoven ware woorden sprak. Zij wil de problemen op de arbeidsmarkt dan ook gaan aanpakken. De door haar recentelijk aangekondigde hervormingen kwamen ter sprake. Nulurencontracten worden verboden, de tijdelijke contracten voor uitzendkrachten worden strenger en draaideurconstructies worden aangepakt. Veel maatregelen om de positie van de werknemer te verbeteren. Ook moet er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering komen voor ZZP’ers. In de plannen is rekening gehouden met wensen van werknemers én werkgevers en dat wordt door beide partijen dan ook ondersteund. Het adagium: ‘Meer zekerheid voor werknemers, meer wendbaarheid voor werkgevers.’

Aan tafel ook Hans Biesheuvel, voorzitter ONL voor Ondernemers, die voor een groot deel meegaat in de plannen, maar hij is ook kritisch: ‘Het duurt lang. We zijn in 2019 begonnen met de publicatie van het rapport Borstlap en de wetsvoorstellen komen volgend jaar pas. Terwijl we nu te maken hebben met krapte.’ Van Gennip erkent dat het lang duurt en dat het complex is: ‘De krapte is ook niet van vandaag voor morgen opgelost. We weten ook niet wat de krapte over tien jaar in bepaalde sectoren gaat zijn.’

Marjolein ten Hoonte is directeur Arbeidsmarkt en Social Impact bij Randstad en pleit voor meer hulp bij ’van werk naar werk gaan’. Dus niet meer vastheid, maar meer begeleiding. ‘Geen recht op een baan, wel recht op werk’, vat De Greve haar pleidooi samen. Zij vindt het onderscheid vast en flex verkeerd. We moeten meer kijken naar werk.

Een van de oplossingen naast ‘een leven lang ontwikkelen’ is een aantal uur per week meer werken. Zo ziet minister Van Gennip het ook: ‘We moeten meer investeren in een leven lang ontwikkelen.’ Werkgevers en opleiders moeten het met elkaar doen. Volgens Biesheuvel moeten we er wel voor zorgen dat we niet overvragen, er zijn al zoveel regels. Hij bekijkt het vanuit het ondernemerschap: ‘Er ligt al veel op het bordje van werkgevers. We moeten het wel waar kunnen maken.’

Er is een groot onbenut arbeidspotentieel. Er zouden meer mensen kunnen werken, maar we moeten volgens Baukelien van Minnen van De Buitenboordmotor, een beweging van meer dan 300 organisaties die doorbraken forceren om een nieuw arbeidsmarktsysteem vorm te geven ons radicaal anders opstellen: ‘Al die mensen die nu niet werken, die langs de kant staan, die moeten we erbij betrekken.’ Dat zegt ook Séun Steenken van de Nationale Jeugdraad: ‘Zekerheid voor jongeren moet worden verbeterd. Veel minder losse contracten, meer bestaanszekerheid.’

Guus van Weelden heeft namens de Raad van Bestuur van UWV arbeidsmarkt in zijn portefeuille. Welke oplossingen biedt UWV voor die veranderende arbeidsmarkt? Leerwerkloketten en Regionale Werkcentra. UWV werkt daarin met gemeenten, werkgevers, vakorganisaties en het onderwijs samen: ‘Zowel voor werkgevers als voor werkzoekenden bieden we daar een plek om ondersteund en geadviseerd te worden over werk, inkomen, loopbaanontwikkeling, scholing en voorzieningen.’

Wie moet dat gaan doen, een leven lang leren? Met deze vraag introduceerde presentator De Greve een aantal nieuwe gasten aan tafel. Zoals Financieele Dagblad-columniste Anna Dijkman. Die stelde dat er vooral voor de zorg meer voorbeeld moet worden genomen aan de manier waarop Gerard aan de slag is kunnen gaan bij UMCG: ‘Dat is mooi en inspirerend, maar ook treurig dat dit zo moet. Dat kan beter.’ Zij pleit daarnaast ook voor meer praktijkgerichte en relevante opleidingen.

Boris van der Ham schetste in een aantal getallen de problematiek in zijn sector. Hij is voorzitter gehandicaptenzorg Nederland en constateert grote problemen: ‘Er zijn 187.000 medewerkers in de zorginstellingen en we komen 5.500 mensen tekort. Omdat er bijvoorbeeld veel mensen deeltijd werken. En er is veel verloop, omdat het zwaar is en omdat we veel bureaucratie ervaren.’ Judith Duveen, directeur Werkbedrijf reageert: ’We moeten dit samen oplossen, bijvoorbeeld met de Werkgeversservicepunten, maar ook met scholing.’

Een belangrijke rol is er voor het middelbaar beroepsonderwijs. Joany Krijt, lid MBO Raad en Voorzitter van het College van Bestuur van MBO Utrecht: ‘We leiden niet alleen 16-jarigen op, maar we bieden ook Beroepsbegeleidende Leerwegtrajecten. En om- en bijscholing hebben een belangrijke rol. Daarin voorzien wij en daar spelen wij op in.’ Judith Duveen ziet ook kansen: ‘Durf te kijken naar vaardigheden en focus je niet teveel op opleiding.’ Dat kan volgens haar ook zorgen voor een oplossing voor die vraag op de arbeidsmarkt.

Bij de afronding keek Martijn de Greve met Maarten Camps terug op wat er aan tafel werd gezegd. Camps: ‘Het belangrijkste is misschien wel dat we allemaal op een andere manier gaan denken en kijken. De salto in ons hoofd maken, zoals zo mooi werd gezegd. En als UWV moeten we dat meer ondersteunen.’

Wil je KRAP terugkijken? Dat kan via uwv.nl/krap.