Schuldenproblematiek bij mensen met een uitkering, 2010-2022

Het onderzoek onderscheidt de verschillende uitkeringsgroepen in Nederland en laat zien wat het risico op schulden per groep is. Daarnaast gaat het onderzoek in op andere risicofactoren voor schulden. Het risico op schulden is afgeleid met verschillende indicatoren: of iemand in de wanbetalersregeling van de Zorgverzekeringswet zit, of iemand in een lopend wettelijk schuldsaneringstraject zit, of er sprake is van een UWV- of gemeentevordering hoger dan € 500 en of er beslag ligt op de UWV‑uitkering.

De belangrijkste inzichten uit dit onderzoek zijn:

• Mensen met een uitkering hebben vaker problematische schulden dan mensen zonder uitkering. Het ontvangen van een uitkering is een risicofactor voor problematische schulden.
• Mensen met een bijstandsuitkering (Participatiewet) hebben het grootste risico op problematische schulden.
• Mensen met een Ziektewet-uitkering hebben het grootste risico op problematische schulden van de UWV-groepen. Dat aandeel was in 2022 bijna even hoog als in de bijstandsgroep: 5% van de mensen met een bijstandsuitkering en 4,4% van de mensen met een Ziektewet-uitkering had in 2022 problematische schulden.
• Na de Ziektewet-groep hebben de WW, Wajong en WGA-groepen een relatief hoog aandeel met problematische schulden. Het laagste aandeel schulden hebben de WAO, WAZ en IVA-groepen.
• Vanaf 2014 tot 2022 is de omvang van problematische schulden voor bijna alle groepen afgenomen. In 2022 is een lichte toename aan schulden te zien bij mensen die aan het werk zijn en bij mensen die een WW-uitkering ontvangen.
• De schuldindicatoren wanbetaling voor de Zorgverzekeringswet en lopend wettelijk schuldsaneringstraject verschillen in hoogte maar laten nagenoeg eenzelfde beeld zien: het aandeel personen met een schuldregistratie stijgt elk jaar tot en met 2014. Vanaf 2015 daalt het aandeel personen met een schuldregistratie. Dit geldt voor beide indicatoren.
• Gegevens over vorderingen en beslagleggingen waren maar voor een deel van de onderzoeksperiode beschikbaar. In deze gegevens is vaak een licht afnemende of stabiele trend zichtbaar.
• Mensen met een laag opleidingsniveau en mannen hebben een hoger risico op problematische schulden. Voor mensen met een uitkering is opleiding een minder belangrijke risicofactor dan voor mensen zonder uitkering.
• De kans op problematische schulden is groot in de leeftijdsgroep 25-40 jaar.

Over dit onderwerp verscheen ook een UWV Kennisverslag.