In UWV Kennisverslag (UKV) 2024-6 kijkt Ed Berendsen terug op 30 jaar ramen en gaat hij met de kennis van nu de confrontatie aan met zijn oude voorspellingen.
In 1992 werd hij aangenomen bij het GAK (Gemeenschappelijk Administratiekantoor, een van de voorgangers van UWV voor de niet‑ingewijden) om met het pas gebouwde ramingsmodel voor de WW te gaan werken. Eind jaren tachtig hadden grote organisaties net computersystemen met grote dataverzamelingen ontwikkeld, die interactief benaderd konden worden. Dat wil zeggen: je hoefde niet meer met ponskaarten te werken en een week op de output te wachten. Hoewel hij als een van de eersten bij het GAK een heuse pc had die aangesloten was op een mainframecomputer, was het – vergeleken met nu – nog steeds een prachtig onthaast systeem. Als je een opdracht gaf, dan had je al gauw een half uur om weer tot rust te komen. Er was ook een datawarehouse tot de beschikking, zodat alles aanwezig was om datagedreven te gaan werken.
Vanaf dat moment werd Berendsen te pas en te onpas gevraagd om ramingen te maken of om beleidseffecten door te rekenen. Een ramer was geboren! En eigenlijk is hij dat in al de jaren daarna gebleven, ook al werden zijn werkzaamheden steeds breder en strekten ze zich uit tot bijna alle regelingen die UWV uitvoert (WW, WAO, WIA, Wajong et cetera). Anno 2024, aan het einde van zijn carrière als ramer, is het moment gekomen om terug te kijken op ruim 30 jaar ramen en gaat hij de confrontatie aan met wat hij en anderen gezegd hebben over de toekomst die inmiddels verleden tijd is. Berendsen neemt de lezer mee in een tour langs grote missers en heroïsche uitspraken, met als doel om inzicht te geven in de wereld van ramingen.
Conclusies
Dit zijn de belangrijkste conclusies die Berendsen trekt:
- Het maken van een WW-raming is simpel als je weet wanneer de economie omslaat. Het probleem is alleen dat niemand dat moment met betrouwbaarheid kan aangeven.
- Ingrijpende gebeurtenissen waarvan we ons de effecten niet kunnen voorstellen, zoals de coronapandemie, zitten niet in ramingsmodellen.
- Als de schok maar groot genoeg is, dan komt er net zoals bij de coronapandemie een beleidsreactie en dan kunnen we weer opnieuw beginnen.
- Gedragsveranderingen spelen bij de arbeidsongeschiktheidsregelingen een belangrijke rol. We kunnen alleen nooit met enige mate van zekerheid voorspellen in welke mate die zich gaan voordoen en bij wie.