Werkende vrouwen die ziek worden vanwege hun zwangerschap of bevalling hebben recht op een Ziektewet-uitkering. De werkgever hoeft tijdens hun ziekte dan niet zelf het salaris door te betalen, wat een eventuele drempel verlaagt voor werkgevers om vrouwen in dienst te nemen. De afgelopen jaren steeg het aantal lopende Ziektewet-uitkeringen aan zwangere en bevallen vrouwen sterk. Het aantal vrouwen dat een zwangerschaps- en bevallingsverlofuitkering (Wazo) kreeg, groeide tegelijkertijd echter nauwelijks. Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft UWV in 2021 een onderzoek uitgevoerd naar de oorzaken van de stijging.

In dit onderzoek concludeerden we dat het in 2020 verruimde criterium voor ‘ziekte door zwangerschap of bevalling’ waarmee de verzekeringsarts vaststelt of er een causaal verband is tussen de zwangerschap of bevalling van een vrouw en haar ongeschiktheid om te werken, een rol speelt bij de stijging. Ook de verminderde inzet van verzekeringsartsen bij ziekte door de bevalling is mogelijk een factor. Daarnaast kunnen ook corona en veranderingen bij werkgevers, arbodiensten, zwangere vrouwen en zorgverleners van invloed zijn. Verder lieten we zien dat er grote verschillen zijn in het beroep op de Ziektewet tussen bedrijfstakken en tussen zwangere vrouwen met en zonder werkgever. Ook zagen we dat zwangere vrouwen gemiddeld steeds wat ouder worden. We hebben in dat eerste onderzoek de invloed van deze en andere achtergrondkenmerken echter niet systematisch en in onderlinge samenhang onderzocht. In de brief waarmee het eerste rapport aan de Tweede Kamer werd aangeboden, kondigde de voormalig staatssecretaris daarom een aanvullende multivariate analyse door UWV aan.

In deze aanvullende analyse hebben we onderzocht in hoeverre verschuivingen in leeftijd en baankenmerken (contractvorm, loonhoogte, bedrijfstak) van vrouwen met een Wazo-uitkering van invloed zijn op de kans op een Ziektewet-uitkering in verband met zwangerschap of bevalling en op de duur van die uitkering. Hiervoor is het gegevensbestand van het eerdere onderzoek, dat al de kenmerken leeftijdsklasse en bedrijfstak bevat, gekoppeld met gegevens uit de polisadministratie over het soort contract (vast, tijdelijk of WW) en het loon voor de sociale verzekeringen. De analyse heeft interessante inzichten opgeleverd over verschillen tussen bedrijfstakken, loonklassen, contracttypen en leeftijd in het beroep op de Ziektewet door zwangere vrouwen. De stijging van het aantal Ziektewet-uitkeringen vanwege zwangerschap of bevalling en de gestegen duur van deze uitkeringen blijkt echter maar voor een heel klein deel toe te schrijven aan leeftijd en baankenmerken.