UWV Kennisverslag (UKV) 2023-9 beschrijft de doorstroom vanuit het doelgroepregister voor de Participatiewet naar de Wajong 2015 als gevolg van de tienjaarregel.
Sinds 2015 is de Wajong alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. Zoals verwacht daalde de instroom van nieuwe Wajongers in de nieuwe Wajong 2015 daardoor sterk. Wat echter opvalt is dat die instroom sindsdien elk jaar blijft stijgen. Een reden voor de toename zit in het begrip duurzaamheid. Bij jongeren is het vaak niet mogelijk om vast te stellen of een beperking van de arbeidsmogelijkheden duurzaam is. In dat geval wordt de Wajong-aanvraag afgewezen en is de jonggehandicapte aangewezen op de Participatiewet. Wanneer de arbeidsbeperking later echter alsnog duurzaam blijkt te zijn, kan een heraanvraag voor de Wajong worden ingediend die dan wordt toegekend.
Tienjaarregel
In dit artikel hebben we onderzocht hoe groot de omvang van deze zogeheten secundaire instroom in de Wajong is en wat het effect daarbij is van de zogeheten tienjaarregel. Die tienjaarregel bepaalt dat bij een jonggehandicapte die tijdelijk arbeidsongeschikt is bevonden en na tien jaar nog steeds geen reële arbeidsmogelijkheden heeft, wordt aangenomen dat er sprake is van duurzaam geen arbeidsvermogen. Dat betekent dat mensen die eerder zijn afgewezen wegens tijdelijk geen arbeidsmogelijkheden vanaf 2025 alsnog een Wajong-uitkering kunnen krijgen. Dit zal in 2025 zorgen voor een sprong in de Wajong-instroom.
Belangrijkste conclusies
De belangrijkste volumeontwikkelingen voor de Wajong 2015 op een rij:
- Sinds 1 januari 2021 is een aangepaste Wet Wajong van kracht. Een van de aanpassingen is dat vanaf september 2020 studie geen zogenoemde uitsluitingsgrond meer is voor het toekennen van een Wajong-uitkering. Studerenden kunnen sinds deze aanpassing al tijdens de studie een Wajong-uitkering ontvangen. Er wordt daardoor sinds september 2020 geen nieuwe Wajong 2015-aanvraag meer afgewezen wegens studie. Omdat studerenden nu direct instromen, stijgt de directe instroom in de Wajong 2015 structureel met circa 1.300.
- De instroom vanuit de Participatiewet van mensen die eerder werden afgewezen omdat ze tijdelijk maar niet duurzaam geen arbeidsmogelijkheden hadden, stijgt gestaag en bedroeg in 2022 5,6% van de totale instroom in de Wajong 2015.
- Naar verwachting stijgt vanaf 2025 het aantal Wajong 2015-aanvragen van mensen die vallen onder de Participatiewet wegens tijdelijk maar niet duurzaam geen arbeidsmogelijkheden met circa 800 à 900 (circa 16%) vanwege de tienjaarregel.
- Onder de Participatiewet valt een groep mensen die tussen 10 september 2014 en 1 juli 2015 zijn afgewezen voor de Wajong 2015. In 2025 kunnen mogelijk circa 2.600 mensen uit die groep vanwege de tienjaarregel in aanmerking komen voor een Wajong-uitkering.