Naar aanleiding hiervan heeft Nieuwsuur aan UWV een groot aantal schriftelijke vragen gesteld, die uitgebreid zijn beantwoord.

De hoofdlijn van de beantwoording is dat UWV vorig jaar al aangaf te willen onderzoeken of er zich bij de Ziektewet vergelijkbare risico’s voordoen als destijds bij de WW-fraude. Inmiddels is er een breed onderzoek gestart naar de risico’s in de Ziektewet. In de reactie wordt benadrukt dat arbeidsmigranten maar een klein deel van de beroepsbevolking uitmaken en dat maar een klein deel van alle Ziektewetuitkeringen geëxporteerd wordt naar Polen. Ook wordt uitgelegd hoe er wordt gecontroleerd op rechtmatige verstrekking; dat leidt regelmatig tot het afwijzen van een aanvraag. Dat alles neemt niet weg dat fraude nooit is uitgesloten, bij geen enkele regeling. Uiteraard treedt UWV op bij vermoedens van fraude.

UWV verstrekt jaarlijks honderdduizenden ZW- en WIA-uitkeringen. Een klein deel van de uitkeringsgerechtigden neemt deze uitkering mee naar het buitenland. Wettelijk is dat mogelijk; verblijf in Nederland is voor deze uitkeringen geen vereiste. Het gaat bij deze groep zowel om Nederlanders als om arbeidsmigranten.

UWV staat voor een goede balans in dienstverlening en handhaving. Het betekent dat we gericht controleren en handhaven om fraude te voorkomen en te bestrijden zonder dat uitkeringsgerechtigden die te goeder trouw zijn daar de dupe van worden. 

Op een totaal van 1,2 miljoen verstrekte uitkeringen kreeg UWV in 2018 zo’n 23.000 fraudemeldingen en werden 13.000 overtredingen geconstateerd die leidden tot waarschuwingen en boetes. Het gaat hier om alle uitkeringssoorten, waaronder Ziektewet en WIA. Ook daarmee wordt gepoogd te frauderen, in Nederland, ook door mensen die de uitkering in het buitenland ontvangen. Dat kunnen zowel Nederlanders als arbeidsmigranten zijn. 

Wanneer het gaat om fraude met de Ziektewet kunnen de frauderisico’s die speelden bij de WW, zoals het niet opgegeven verblijf in het buitenland of malafide tussenpersonen, zich mogelijk ook voordoen bij de Ziektewet. Dit heeft UWV vorig jaar juni zelf ook gesignaleerd in de Signaleringsbrief van 24 juni 2019. Met het ministerie van SZW is toen afgesproken dat we daarom ook de frauderisico’s bij de Ziektewet breder onderzoeken. Dit onderzoek is afgelopen maand gestart. Het onderzoek brengt gestructureerd in beeld welke misbruikrisico’s er bestaan in de ZW en de WIA, in hoeverre deze al afdoende worden aangepakt en in hoeverre extra maatregelen gewenst zijn. 

Voor arbeidsmigranten die een ZW-uitkering in hun woonland ontvangen, geldt dat ze, net als iedereen die een uitkering aanvraagt, moeten voldoen aan voorwaarden en verplichtingen. UWV controleert daarop in samenwerking met de zusterorganisaties in de betreffende landen, middels door UWV opgeleide artsen die voor deze organisaties werken. Zo krijgen artsen in Polen regelmatig instructie vanuit UWV en zetten we in Nederland Pools sprekende verzuimbegeleiders in om het ziekteverzuim goed te volgen. Wanneer UWV medisch onderzoek noodzakelijk vindt, heeft de klant conform Europees recht de keuze om in het woonland of Nederland gekeurd te worden. Als mensen dat zonder goede reden weigeren, wijst UWV de uitkering af of stopt een lopende uitkering. 

We zetten risicogerichte controle in op rechtmatige verstrekking, maar de kans dat er gefraudeerd wordt, blijft altijd bestaan. Dat geldt voor alle wettelijke regelingen. Als we fraude vermoeden, dan treden we daar tegen op, ongeacht of iemand in Nederland, Polen of Spanje verblijft. Wanneer het gaat om vermoedelijke overtredingen door partijen die geen uitkeringsrelatie hebben met UWV, zoals uitzendbureaus, dan geeft UWV dit door aan de Inspectie SZW, die die vervolgens beoordeelt of onderzoek wordt ingesteld.