UWV heeft al jaren te maken met knelpunten in de uitvoering van de sociaal-medische dienstverlening. We herkennen de signalen in de berichten en we weten dat UWV veel in het werk moet stellen om onze sociaal-medische dienstverlening te verbeteren. Onder andere de instroom van het aantal mensen dat langdurig ziek is, loopt fors op. Daarnaast is er een tekort aan verzekeringsartsen dat ervoor zorgt dat we mensen niet snel duidelijkheid kunnen geven over hun inkomen en hun mogelijkheden op de arbeidsmarkt en dat stelt UWV voor grote uitdagingen. Samen met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werken we aan oplossingen om onze sociaal-medische dienstverlening te verbeteren. Hiervoor is de ‘ontwikkelagenda’ opgesteld die moet leiden tot een betere en uniforme werkwijze en kwaliteit van onze sociaal-medische dienstverlening tussen de districten, waardoor onze cliënten zich sneller en beter gezien, gehoord en geholpen voelen.
In de berichtgeving wordt de suggestie gewekt dat met een telefonische sociaal-medische beoordeling vanuit het buitenland de wet wordt overtreden. Dat is feitelijk onjuist. Het uitgangspunt van UWV is dat mensen voor een sociaal-medische beoordeling worden gezien door een verzekeringsarts. In sommige gevallen vindt op basis van voorafgaand dossieronderzoek en een professionele afweging door de verzekeringsarts in overleg met en toestemming van de cliënt een telefonische beoordeling plaats. UWV kampt al langere tijd met grote oplopende achterstanden voor een sociaal-medische beoordeling. Dit komt mede door het grote tekort aan verzekeringsartsen en meer mensen die langdurig uitvallen en niet meer kunnen werken. De achterstanden leiden ertoe dat mensen te lang moeten wachten op een beoordeling en dat vindt UWV onwenselijk.
Tijdens de coronaperiode is door enkele verzekeringsartsen vanuit het buitenland gewerkt. Sinds 2023 is het uitgangspunt van UWV dat verzekeringsartsen werken vanuit Nederland. Telefonisch beoordelen vanuit het buitenland gebeurt nu alleen nog met hoge uitzondering, in overleg met de cliënt en met duidelijke kwaliteitsafspraken.
In de berichtgeving wordt vermeld dat cliënten niet op het dichtstbijzijnde UWV-kantoor worden beoordeeld, maar ver moeten reizen naar een ander UWV-kantoor voor een sociaal-medische beoordeling. Wij willen mensen snel duidelijkheid bieden wanneer zij door ziekte in een onzekere periode in hun leven zitten. De wachttijden voor een sociaal-medische beoordeling lopen flink op door onder andere de hoge instroom van het aantal mensen dat langdurig ziek wordt en door een tekort aan verzekeringsartsen. De lange wachttijd vinden we onwenselijk voor onze cliënten. Om sneller geholpen te worden, leggen we daarom sommige cliënten voor om naar een ander UWV-kantoor te reizen. We proberen die afstanden vanzelfsprekend zo kort mogelijk te houden. Dat doen we uiteraard in overleg met de cliënt en wij bieden hun hiervoor een onkostenvergoeding. Denk aan reis- en eventuele lunchkosten, zodat mogelijke gevolgen voor mensen zo klein mogelijk blijft.
Beide nieuwsmedia stellen dat er een intern onderzoek plaatsvindt naar verstrekte uitkeringen in het UWV-kantoor in Heerlen. Dit onderzoek is door UWV gestart naar aanleiding van één signaal over vijf dossiers. Dit onderzoek loopt nog. Daarnaast stellen EenVandaag en Algemeen Dagblad dat er in Den Bosch slechts één gecertificeerde verzekeringsarts werkt. Dit is feitelijk onjuist en is ook in de eerdere beantwoording van de vragen aangegeven. Er werken op dit moment vier verzekeringsartsen en meerdere artsen in opleiding in Den Bosch.
NOVAG, vakbond van verzekeringsartsen, heeft voorgesteld om een onafhankelijke medische dienst te starten. Dit is geen nieuw idee en er wordt al langer over gesproken, ook met NOVAG. UWV vindt dat het belang van onze cliënten voorop staat en wil hen een drempelloze dienstverlening bieden met zo min mogelijk tussenstappen. Een onafhankelijke medische dienst leidt tot aparte schakels in de sociaal-medische dienstverlening en verhoogt de kosten, zonder dat de capaciteit van de inzetbare verzekeringsartsen toeneemt. Daarmee zijn cliënten, die nu al lang moeten wachten op onze sociaal-medische dienstverlening en daardoor lange tijd in onzekerheid zitten over hun arbeidsongeschiktheid en mogelijke uitkering, niet geholpen. Voor UWV zou dit een splitsing betekenen en de organisatie voor een significante reorganisatie stellen, waardoor mensen nog langer moeten wachten op onze dienstverlening. UWV bekijkt continu hoe de beschikbare verzekeringsartsen kunnen worden ingezet om mensen zo goed en snel mogelijk te helpen. Daarbij hebben wij ingezet op werken in multidisciplinaire teams met taakdelegatie.
Afgelopen jaren is UWV als organisatie zich onvoldoende bewust van de knelpunten die ontstaan in de uitvoering van onze sociaal-medische dienstverlening. Onbewust omdat signalen over kwaliteitsrisico’s niet tijdig op de juiste tafels kwamen en we nog geen sluitend kwaliteitsmanagementsysteem hadden om adequaat te acteren op signalen die in de uitvoering van de sociaal-medische dienstverlening ontstaan. En als er dan structurele issues zijn dan kost het veel tijd om precies te benoemen wat er niet goed is gegaan en welke mensen dit raakt, welke impact het heeft. Zo ervaren we dat ook bij de fouten die gemaakt zijn in een deel van de WIA-uitkeringen. Een pijnlijke situatie die veel onzekerheid met zich meebrengt voor cliënten en voor de organisaties die met ons samenwerken in de keten. De publieke en politieke aandacht zorgt ervoor dat er nieuwe vragen gesteld worden, dat er twijfels kunnen ontstaan over andere elementen van de sociaal-medische dienstverlening. Een gericht kwaliteitsissue kan dan leiden tot een waaier van te onderzoeken vraagstukken en op te lossen problemen.
In combinatie met de structurele werkdruk die ontstaan is door de toename in het aantal aanvragen en de benutbare capaciteit van professionals die onvoldoende meegroeit, zijn we in een situatie gekomen waarin het moeilijk is om perspectief te bieden aan cliënten, aan onze medewerkers, aan onze opdrachtgever en aan de politiek. Ook onze omgeving wordt regelmatig verrast door ontwikkelingen die elkaar snel kunnen opvolgen en die veel tijd en aandacht vragen. Terwijl we vooral bezig willen zijn met het bieden van dienstverlening met de menselijke maat aan onze cliënten, waar we afgelopen jaren een stevige basis voor gelegd hebben. Deze situatie gaan we doorbreken. Door de sociaal-medische dienstverlening komende jaren te verbeteren langs een ontwikkelagenda.
Dit moet onder andere leiden tot gelijkluidende kwaliteit van en uniformiteit in onze sociaal-medische dienstverlening tussen de districten waardoor onze cliënten zich beter gezien, gehoord en geholpen voelen.
Uit ons onderzoek blijkt dat cliënten nog regelmatig alleen telefonisch medisch worden beoordeeld. Kunt u dit bevestigen?
Dit doen we alleen in overleg met de cliënt waarbij de verzekeringsarts, voorafgaand, op basis van het dossieronderzoek een professionele afweging heeft gemaakt én heeft overlegd met en toestemming heeft van de cliënt. Overigens wordt een telefonische beoordeling door de Nederlandse Verenging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG) ondersteund.