Het aantal lopende IOW-uitkeringen is tussen 2014 en 2020 bijna verviervoudigd: van 2.772 naar 9.795 uitkeringen. De belangrijkste oorzaak daarvan is dat mensen langer doorwerken. Mensen die een IOW-uitkering ontvangen blijven voor het overgrote deel tot de AOW-leeftijd in de IOW.

Ed Berendsen, is kennisadviseur bij UWV en deed onderzoek naar de factoren die de ontwikkeling van de IOW beïnvloeden. Ook de coronacrisis is zo’n factor. ‘Door de coronacrisis zullen naar verwachting meer mensen in de WW komen. De effecten van corona zien we echter pas in 2022 terug in de IOW. Mensen die tijdens corona in de WW zijn gekomen, doorlopen namelijk eerst de WW voordat ze in aanmerking komen voor de IOW’, aldus Berendsen.

Ongeveer 2 à 3 procent van alle WW’ers van wie de uitkering wordt beëindigd, behoort tot de groep die IOW zou kunnen aanvragen. Het gaat om personen die minimaal 60 jaar en 4 maanden oud zijn als zij in de WW komen. In 2020 kreeg 60% van deze groep een IOW-uitkering. In 2020 werden er ruim 416.800 WW-uitkeringen beëindigd. 10.000 van de betrokken personen hadden nog recht op een IOW-uitkering, ruim 6.000 van hen maakt uiteindelijk gebruik van de IOW. 

Als mensen recht hebben op IOW, en de WW-uitkering bijna afloopt, wijst UWV hen op de mogelijkheid om IOW aan te vragen. Volgens Berendsen vraagt niet iedereen een IOW-uitkering aan. ‘Een deel heeft geen financiële behoefte aan IOW, omdat zij genoeg vermogen hebben, een partner hebben met inkomen, of omdat zij tijdens de WW een baan hebben gevonden. Van belang hierbij is dat mensen in de IOW nog steeds allerlei verplichtingen hebben, zoals bijvoorbeeld solliciteren. Dit kan zorgen voor een drempel.’

UWV voert de Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW) uit. De IOW is een uitkering op sociaal minimumniveau voor mensen waarvan de WW is beëindigd en die bij het begin van de WW 60 jaar of ouder waren. De IOW-uitkering bedraagt 70% van het wettelijk minimumloon en loopt door tot aan de AOW-leeftijd. In tegenstelling tot de bijstand, heeft het eigen vermogen geen gevolgen voor het recht op een uitkering. Ook het inkomen van een partner wordt niet gekort op de uitkering. De IOW is in 2009 ingesteld als tijdelijke regeling vanwege de slechtere arbeidsmarktpositie van ouderen. De IOW loopt tot en met 2024.

Om een IOW-uitkering te krijgen na afloop van de WW-uitkeringen moeten mensen voldoen aan een aantal voorwaarden. Zij moeten 60 jaar of ouder zijn bij de start van de werkloosheid. Vanaf 2020 is die leeftijd verhoogd naar 60 jaar en 4 maanden. Ze moeten ook meer dan drie maanden WW hebben ontvangen en dus ten minste vier van de vijf jaren voorafgaand aan de WW hebben gewerkt. Voor de IOW gelden dezelfde verplichtingen als voor de WW. Dat wil zeggen dat IOW’ers een sollicitatieverplichting hebben en gegevens zoals inkomsten en vakantie moeten doorgeven.