UWV ziet dat de arbeidsmarkt in verschillende sectoren wat afkoelt, maar dat dit niet gebeurt in het onderwijs. Het lerarentekort is de afgelopen jaren alsmaar gegroeid. Naast tekorten in het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs, zijn er sinds enkele jaren ook tekorten aan docenten in het middelbaar beroepsonderwijs, zo blijkt uit de UWV spanningsindicator. De oorzaken hiervan zijn vergrijzing, onvoldoende instroom en uitval van startende leraren.
De tekorten worden mogelijk nog groter. “Nu heeft het onderwijs nog te maken met dalende leerlingenaantallen, maar deze gaan in de toekomst stijgen. Dit gaat op termijn voor nog grotere tekorten zorgen,” zegt Freek Kalkhoven arbeidsmarktadviseur bij UWV.
Lerarentekorten in heel Nederland
Tot enkele jaren terug was het lerarentekort in het primair onderwijs vooral een probleem in de Randstad. Destijds werd voorspeld dat het tekort zich zou uitbreiden over geheel Nederland. Die voorspelling bleek juist. Alle regio’s hebben tegenwoordig een (zeer)krappe arbeidsmarkt voor leerkrachten in het primair onderwijs. De stedelijke gebieden (zoals Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag en Almere) ervaren wel nog altijd verreweg de grootste tekorten.
Te hoge uitstroom, te lage instroom
Er zijn drie oorzaken voor de huidige tekorten:
- Vergrijzing. Tot 10 jaar geleden was het onderwijs een zeer vergrijsde sector. Dit heeft ervoor gezorgd dat een grote groep oudere leraren het onderwijs heeft verlaten door het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Hierdoor steeg het aantal vacatures de afgelopen jaren sterk.
- Onvoldoende instroom. Om aan de grote vraag naar leraren te voldoen, moeten er genoeg nieuwe leraren worden opgeleid. Hoewel de pabo steeds populairder wordt, groeit de instroom onvoldoende snel om de vraag bij te benen. Bovendien dalen de aantallen studenten vanuit de eerste en tweedegraads docentenopleidingen.
- Uitval. Hier komt bij dat een deel van de startende leraren het onderwijs snel weer verlaat. Voor een deel komt dit burn-outgerelateerde klachten, die relatief veel mensen in het onderwijs ervaren.
Begeleiding, inzet onderwijsassistenten, zij-instromers
Het lerarentekort houdt de komende jaren aan. De sector onderneemt stappen om de tekorten tegen te gaan. Goede begeleiding van startende leraren moet de uitval in de eerste paar jaar tegengaan. Ook de extra inzet van bijvoorbeeld onderwijsassistenten kan de werkdruk onder leraren verzachten. Daarnaast moeten er meer leraren worden opgeleid. Dit kan onder andere in zij-instroomtrajecten waar UWV bij betrokken is.
Van basisschoolleraar in Senegal naar docent Frans in Nederland
UWV bemiddelt werkzoekenden naar vacatures in het onderwijs. Zo was in Waddinxveen een middelbare school op zoek naar vier enthousiaste onderwijsassistenten die het team van collega’s en leerlingen gaan ondersteunen bij de dagelijkse gang van zaken. ‘Toevallig had ik twee weken daarvoor een intakegesprek gehad met een vriendelijke en prettige meneer met ervaring in het onderwijs in zijn thuisland Senegal,’ vertelt Yarda Oostendorp, adviseur werkgeversdiensten van UWV. ‘Zijn buitenlandse diploma is nog niet in Nederland gewaardeerd, maar nu gaf hij aan graag als docent in het voortgezet onderwijs wil gaan werken en de lerarenopleiding Frans zou willen volgen in combinatie met een ondersteunende functie in het onderwijs. Een mooie match. Hij is in augustus gestart als onderwijsassistent en mocht na 1,5 maand al een aantal dagen per week Frans geven en begint hij volgend schooljaar met de lerarenopleiding om zijn bevoegdheid te halen. Hoe mooi is het als iemand start als afdelingsassistent en na amper 1,5 maand al promoveert naar de functie van docent!”
Lees meer Code rood: lerarentekort loopt verder op (werk.nl)