Uit internationaal en eigen onderzoek blijkt dat scholing een van de meest effectieve manieren is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar duurzaam werk te begeleiden. Toch gebeurde dit bij WGA-cliënten maar beperkt. ‘Dat heeft meerdere oorzaken’, legt Maurice uit. ‘Veel cliënten weten simpelweg niet altijd dat scholing een optie is. Voor adviseurs was het bovendien niet altijd eenvoudig om het te regelen. Scholing gold binnen UWV lang als een losstaand product, met aparte voorwaarden en procedures. Daardoor grepen professionals in de praktijk vaak sneller naar andere middelen.’

Met de pilots wilde UWV beter begrijpen waar het precies misging. ‘We wilden in de praktijk zien wat cliënten nodig hebben om die stap naar scholing te zetten, en wat adviseurs helpt om scholing vaker en makkelijker in te zetten’, zegt Maurice.

Vier UWV-vestigingen meldden zich aan om scholing nadrukkelijker op de agenda te zetten. Managers en adviseurs maakten ieder een plan voor hun eigen vestiging en voerden dat uit binnen de bestaande regels. Elke vestiging koos daarbij een eigen insteek. Zo dachten de teams na over vragen als: hoe zorgen we dat scholing vaker ter sprake komt, hoe begeleiden we cliënten beter in hun keuzeproces, en hoe regelen we de praktische kant zoals inkoop en administratie?

‘We wilden zien wat er gebeurt als je scholing centraal stelt in de dienstverlening’, vertelt Maurice. ‘Daarom werkten de vestigingen in multidisciplinaire teams, waarin bijvoorbeeld arbeidsdeskundigen, adviseurs en inkopers samen naar oplossingen zochten. Dat leverde veel inzichten op. Zo bleek het aanvragen van scholing omslachtig: er golden aparte regels, de administratie kostte veel tijd en er waren veel stappen nodig om toestemming en inkoop rond te krijgen. Mede dankzij de pilot is dat proces vereenvoudigd. De aanvraag verloopt nu met minder stappen en duidelijke afspraken, waardoor scholing sneller en makkelijker kan worden ingezet.’

Naast de organisatiekant keek UWV naar de mensen om wie het draait: de cliënten. Vijftien mensen met een WGA-uitkering vertelden hoe zij scholing ervaarden. Hun verhalen laten zien dat scholing niet alleen het volgen van een opleiding is, maar vaak een hele ontdekkingsreis.

‘Mensen die ziek thuiszitten, denken niet direct aan een opleiding’, zegt Maurice. ‘Soms moet een adviseur eerst een zaadje planten. Daarna begint het proces van verkennen: wat kan ik, wat wil ik, en hoe past dit in mijn leven?’

Dat proces is vaak zwaar. Sommige cliënten combineerden hun opleiding met jonge kinderen, anderen worstelden met psychische klachten of lange reistijden, omdat een passende opleiding alleen verder weg te volgen was. Toch zetten ze door en waren ze trots dat ze het volhielden. ‘Een van de mooiste verhalen was van iemand die vertelde dat hij na tien jaar gevoel van stilstand eindelijk weer het gevoel had dat zijn leven wat waard was’, legt  Maurice uit. ‘Zulke momenten laten zien wat scholing kan doen.’

Het werk van de UWV-professional heeft veel invloed in dit proces. ‘Elke situatie is anders’, zegt Maurice. ‘Daarom is de rol van de professional zo belangrijk. Zij moeten steeds opnieuw inschatten: heeft iemand steun nodig, of juist een zetje? Dat maatwerk maakt het verschil.’

Uit de pilot blijkt dat adviseurs scholing vaker en eerder op tafel willen leggen. ‘Niet als verplichting, maar als optie’, benadrukt Maurice. ‘Gewoon het gesprek openen en kijken of het past. Soms is iemand er nog niet aan toe, maar een eerste gesprek kan al veel betekenen.’

De pilots maken duidelijk dat scholing niet een uitzondering zou moeten zijn, maar een vast onderdeel van re-integratie. Maurice schetst de beweging die UWV hierin wil maken: ‘We moeten niet alleen inzetten op de kortste weg naar werk, omdat we zien dat veel mensen dan na korte tijd weer uitvallen. Duurzame werkhervatting hoort centraal te staan. Scholing zou daar vanzelfsprekend bij moeten horen. Het helpt dat scholing inmiddels ook duidelijker is opgenomen in de richtlijnen voor adviseurs, waardoor het gesprek erover makkelijker kan worden gevoerd.’

Die ontwikkeling betekent niet dat er vaste aantallen of prestatiedoelen komen. Maurice: ‘Het gaat niet om cijfers. Het gaat erom dat we met cliënten onderzoeken wat voor hen de beste weg is. Scholing kan een hele goede optie zijn, maar het moet altijd passen bij de persoon en de situatie.’

Voor Maurice zelf was het project ook leerzaam. ‘Wat mij vooral bijblijft is hoe betrokken collega’s op alle niveaus zijn bij hetzelfde doel: zorgen dat mensen weer mee kunnen doen’, weet  hij. ‘Je ziet dat iets wat op papier simpel lijkt in de praktijk vaak complex is. Maar je ziet ook hoeveel het oplevert als het lukt. Dat geeft energie en bevestigt waarom we dit werk doen.’