De natuurlijke bevolkingsgroei (geboorte minus sterfte) neemt af. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) groeit de Nederlandse bevolking in 2035 met 1,2 miljoen inwoners ten opzichte van 2023. Immigratie is de voornaamste oorzaak van de bevolkingsgroei de komende jaren.

Ongeveer 60 jaar geleden waren er in Nederland naar verhouding meer jongeren dan ouderen. In 2022 is de ontgroening, het naar verhouding afnemen van het aantal jongeren, duidelijk zichtbaar. De komende jaren zet deze vergrijzing verder door.

De potentiële beroepsbevolking, alle personen van 20 jaar tot de AOW-leeftijd, geeft een beeld van het aantal beschikbare arbeidskrachten de komende jaren. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stijgt de potentiële beroepsbevolking tot 2025 naar ruim 10,9 miljoen. Daarna blijft de omvang jarenlang min of meer stabiel. Naar verwachting neemt deze groep weer in omvang toe na 2040.

Bij de invoering van de AOW in 1957 stonden er tegenover elke 65-plusser ongeveer 7 mensen in de werkzame leeftijd. In 2021 waren dat er nog maar 3. Deze pensioneringsgolf houdt naar verwachting aan tot 2040. Tegen die tijd is de zogeheten grijze druk zelfs ongeveer 1 op 2. Dit betekent dat de verhouding tussen werkenden en AOW-gerechtigden steeds ongunstiger wordt.

Volgens cijfers van het CBS zal in 2035 naar verhouding bijna een kwart (24%) van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder zijn (ca. 20% in 2022). Deze groep wordt niet alleen steeds groter, maar gemiddeld ook steeds ouder. Deze zogenoemde dubbele vergrijzing zorgt voor een andere vraag op de arbeidsmarkt.

Demografische factoren zijn niet allesbepalend voor de omvang van het arbeidsaanbod. Er zijn verschillende oplossingen om de groep schaars beschikbare arbeidskrachten te vergroten en/of optimaal in te zetten:

• Bevordering van de arbeidsparticipatie: de arbeidsparticipatie is hoog in Nederland, maar bij vrouwen, gepensioneerden, mensen met een arbeidsbeperking en mensen met een migratieachtergrond valt misschien nog winst te behalen.
• Langer doorwerken na de AOW-leeftijd: langer doorwerken is een oplossing om de arbeidsparticipatie te verhogen en meer mensen in te zetten.
• Verhogen arbeidsproductiviteit door werk anders te organiseren; door innovatie en digitalisering van werkprocessen kan de arbeidsproductiviteit worden vergroot.
• Mogelijk maken van (tijdelijk) deeltijdwerken of hybride werken: de combinatie van werken en mantelzorgtaken kan zwaar en lastig zijn. Met goede arbeidsvoorwaarden kunnen medewerkers beide naast elkaar blijven doen.
• Bewust omgaan met diverse generaties: vanwege aanhoudende krapte is iedere groep op de arbeidsmarkt hard nodig. Werkgevers kunnen een prettige werkomgeving creëren voor elke generatie als ze de behoeften van verschillende generaties op de werkvloer kennen.