De termen vacature en baan worden regelmatig door elkaar gebruikt. Daardoor ontstaat verwarring. Om dit te voorkomen is het goed te weten dat een vacature niets meer is dan een beschikbare arbeidsplaats. Deze wordt vaak kenbaar gemaakt via een advertentie, geplaatst door een werkgever. Via zo’n advertentie worden werkzoekenden uitgenodigd om naar de beschikbare functie te solliciteren. Vacatures vormen zo een belangrijk onderdeel van het wervingsproces.

Bij vacaturecijfers wordt een onderscheid gemaakt tussen ontstane vacatures en openstaande vacatures.

Ontstane vacatures worden ook wel nieuwe vacatures genoemd. Het gaat om het aantal vacatures die in een bepaalde periode, bijvoorbeeld in een kwartaal, ontstaan. Dit is een optelsom door de tijd. Het aantal openstaande vacatures is altijd een momentopname. Het laat zien hoeveel vacatures er op een bepaald tijdstip, bijvoorbeeld aan het einde van een kwartaal, beschikbaar zijn.

In 2022 bereikte het aantal ontstane vacatures met bijna 1.600.000 het hoogste niveau sinds 1997. UWV verwacht dat dit aantal met 8% afneemt in 2023 en in 2024 verder daalt met 3%. Dit zou betekenen dat het aantal ontstane vacatures in 2024 uitkomt op bijna 1.400.000. Dat is nog altijd hoger dan in 2019. 

Een vacature ontstaat wanneer een werkgever personeel zoekt en sluit vaak als er een geschikte kandidaat is gevonden. Op het moment dat de vacature is vervuld en de sollicitant aan de slag gaat, ontstaat er een baan.

Banen ontstaan ook zonder dat daar een vacature aan vooraf is gegaan. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer een kandidaat direct wordt benaderd of na een geslaagde open sollicitatie.

Niet iedere vervulde vacature levert een groei van het aantal banen op. Als een medewerker bijvoorbeeld met pensioen gaat ontstaat er mogelijk een vacature, maar wanneer die vacature wordt vervuld komt er geen baan bij. Dit noemen we vervangingsvraag.

In de huidige krappe arbeidsmarkt hebben werkgevers zoveel moeite om vacatures te vervullen dat ze in sommige gevallen geen of minder vacatures plaatsen. Ook de lagere economische groei zorgt voor minder nieuwe vacatures. Ondertussen blijven er wel veel vacatures openstaan. Elke keer dat zo’n vacature wordt vervuld ontstaat een baan. Zolang er meer banen bij komen dan verdwijnen, is er banengroei. Zo daalt het aantal vacatures, terwijl het aantal banen toeneemt.