De regio Groot Amsterdam bestaat onder meer uit Amsterdam, Amstelveen en Haarlemmermeer. Van alle 35 arbeidsmarktregio’s in Nederland is het lerarentekort in deze regio het hoogst. Uit gegevens van Centerdata blijkt dat er in 2023 leraren werden gezocht voor 900 voltijdbanen. Het probleem loopt steeds verder op. Naar verwachting is het lerarentekort in 2033 opgelopen tot 1.160 voltijdbanen in Groot Amsterdam.
Volgens de Spanningsindicator nam in het eerste en tweede kwartaal van 2024 de krapte in alle regio’s toe. Basisschoolleraar en docent in het voortgezet onderwijs zijn ‘zeer krappe’ beroepen. De vraag naar personeel in deze beroepen is hoog.
Het lerarentekort is een complex probleem met verschillende oorzaken. Belangrijke oorzaken voor Groot Amsterdam zijn:
- Salaris en hoge kosten levensonderhoud
De huurprijzen in Amsterdam behoren tot de hoogste van het land. Hierdoor vertrekken veel leraren naar goedkopere regio's of maken de overstap naar andere beroepen.
- Demografische ontwikkelingen
De regio Groot Amsterdam groeit snel. Maar het aantal afgestudeerde leraren dat de arbeidsmarkt betreedt, stijgt minder hard dan het aantal nieuwe inwoners. Ook hebben grote steden meer leerlingen met een taal- of leerachterstand. Dit maakt het lastiger voor scholen om geschikt personeel te vinden.
- Hoge werkdruk
In de 5 grootste gemeenten ervaren 34% van de docenten in het voortgezet onderwijs en 35% van de leraren in het basisonderwijs burn-outklachten. Dit blijkt uit onderzoek van TNO. Volgens leerkrachten komt dit onder andere door de hoeveelheid administratieve taken, grote klassen en een gebrek aan ondersteuning.
Beleidsmakers, onderwijsinstellingen en vakbonden proberen het lerarentekort te verminderen door onder andere de instroom te vergroten bij lerarenopleidingen. Daarnaast worden startende leraren beter begeleid en is er meer aandacht voor de opleiding van zij-instromers. In de klas is extra ondersteuning mogelijk, bijvoorbeeld door de inzet van onderwijsassistenten. Ook worden klassen vaak samengevoegd, waardoor het aantal leerlingen per leraar toeneemt. Soms worden onbevoegde of minder ervaren leraren voor de klas gezet of de werkweek wordt verkort vanwege het lerarentekort.
Technologie en innovatie helpen om het lerarentekort te verzachten. Online lesmethodes en educatieve software worden soms al ingezet om leraren te ondersteunen. Ook wordt er al geëxperimenteerd met flexibele onderwijsvormen. Hierbij zijn leraren niet gebonden aan 1 school of locatie, maar geven zij les op verschillende scholen. In een stedelijke omgeving als Groot Amsterdam, waarin de reistijd relatief kort is, zouden beschikbare leerkrachten zo efficiënter kunnen worden ingezet.
Volgens de Inspectie van het Onderwijs (Onderwijsinspectie) besteden veel leerkrachten meer tijd aan administratie dan nodig is. De inspectie publiceerde daarom in samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de brochure ‘Ruimte in Regels’. De brochure maakt duidelijk welke administratie écht nodig is om goed onderwijs te garanderen. Dit boekje met veelgehoorde vragen en antwoorden werd gemaakt om de werkdruk te verlichten en zo de kwaliteit van het onderwijs verbeteren.