De spanningsindicator van UWV is een goede maatstaf om te meten hoe krap de arbeidsmarkt is. De spanningsindicator deelt het geschatte aantal openstaande vacatures door het aantal personen die in de eerste 6 maanden van hun WW-uitkering zitten. De verhouding tussen deze 2 cijfers geeft een idee van de krapte op de arbeidsmarkt. Onderstaande figuur geeft weer hoe de spanning op de arbeidsmarkt zich in de afgelopen 17 jaar heeft ontwikkeld. In 2007, 2008, 2018 en 2019 was de markt krap: er waren in deze jaren weinig mensen beschikbaar voor werk, terwijl er veel vacatures openstonden. In 2003, 2004 en het grootste gedeelte van de kredietcrisis (2009-2015) was het tegenovergestelde het geval. Toen was de arbeidsmarkt ruim: er waren weinig vacatures en er waren veel mensen beschikbaar voor werk.

Aan het eind van het 1e kwartaal van 2020 laat de spanningsindicator een forse omslag zien. De impact van het coronavirus vanaf de 2e helft van maart is hierdoor direct zichtbaar. Het aantal openstaande vacatures daalde met 21%, terwijl het aantal kortdurende WW’ers (WW’ers met een uitkering korter dan 6 maanden) met 27% toenam. De arbeidsmarkt is ineens niet meer ‘krap’, maar ‘gemiddeld’ geworden.

De spanningsindicator laat per beroepsgroep zien of de arbeidsmarkt krap of ruim is. Aan het eind van het 1e kwartaal van 2020 zijn er, ondanks de omslag op de arbeidsmarkt, nog steeds veel beroepen waarvoor (veel) meer vacatures zijn dan direct beschikbare werkzoekenden. Aan het eind van het 1e kwartaal van 2020 werkt 53% van alle werknemers in Nederland in een beroep met een krappe of zeer krappe arbeidsmarkt. 5% van alle werknemers in Nederland werkt in beroepen waar de arbeidsmarkt ruim is. Dit zijn beroepen waar juist meer werkzoekenden dan vacatures voor zijn en het over het algemeen moeilijk is om werk in te vinden.

Voorbeelden van (zeer) krappe beroepen:

• verpleegkundige
• softwareontwikkelaar
• logistiek medewerker

Voorbeelden van beroepen met een ruime arbeidsmarkt:

• reisbegeleider
• maatschappelijk werker
• (taxi)chauffeur

Naar verwachting zal de spanningsindicator in het 2e kwartaal van 2020 verder dalen. Dit betekent dat er voor meer beroepen een ruime arbeidsmarkt komt en voor minder beroepen een krappe markt. Of er uiteindelijk in het algemeen een ruime arbeidsmarkt komt, hangt af van hoe snel de Nederlandse economie zich herstelt.

Dit artikel is een bewerking van een gepubliceerde bijdrage van UWV in ESB.