Er zijn meer banen van zelfstandigen dan het aantal zelfstandigen in de beroepsbevolking. Dat komt omdat iemand meerdere banen tegelijk kan hebben. In Nederland zijn er 2,5 miljoen banen van zelfstandigen. Dit is 22% van alle banen in Nederland. UWV verwacht dat het aantal banen van zelfstandigen tussen 2023 en 2025 toeneemt met 1,7%. Dit aantal neemt sterker toe dan het aantal banen van werknemers.

In sommige sectoren is het gebruikelijk dat beroepen door zelfstandigen worden uitgevoerd. Dat komt vooral voor in de landbouw en visserij. In deze sector werken meer zelfstandigen dan werknemers. Ook beroepen in de persoonlijke dienstverlening, bijvoorbeeld kapper, worden vaak uitgevoerd door zelfstandig ondernemers. Hetzelfde geldt voor de beroepen sportinstructeur en kunstenaar. In zorg en welzijn ligt het aandeel zelfstandigen net onder het gemiddelde. Wél heeft deze sector met 378.000 het hoogste aantal banen van zelfstandigen.

UWV verwacht de sterkste groei van het aantal zelfstandigenbanen in het onderwijs (5,1%). Maar in de detailhandel, vervoer en opslag en landbouw wordt voor deze banen juist krimp voorspeld tussen 2023 en 2025.

Het aandeel WW-ontvangers dat na afloop van de WW aan de slag ging als zelfstandige steeg van 2,5% in 2013 naar 2,8% in 2023. Vooral het aandeel vrouwen dat als zelfstandige ging werken nam toe. Was dit in 2013 nog 1,7%, 10 jaar later was dit 2,5% (2023). Ook veel managers kiezen ervoor om vanuit de WW aan de slag te gaan als zelfstandige. WW-ontvangers die vanuit de WW het werk hervatten om voor zichzelf te beginnen zijn gemiddeld ouder dan personen die vanuit de WW in loondienst gaan.

Voor mensen die vanuit de WW een eigen bedrijf willen beginnen bestaat een startersregeling. WW-ontvangers mogen dan maximaal 6 maanden alle uren besteden aan hun bedrijf zonder sollicitatieverplichting. De WW-uitkering wordt in die periode met 29% verlaagd. De afgelopen 2 jaar zijn ruim 8.000 mensen voor zichzelf begonnen met deze regeling.

Ook steeds meer ontvangers van een Wajong- of een WGA-uitkering werken naast hun uitkering als zelfstandige. Het aandeel mensen met een Wajong-uitkering én arbeidsvermogen dat voor zichzelf begon steeg van ruim 1% in 2014 naar 5% in 2022. Het aandeel personen dat als zelfstandige werkt met een WGA-uitkering nam ook toe. Bij gedeeltelijk arbeidsongeschikten met een WGA-uitkering steeg dit aandeel bijvoorbeeld van 5,9% in 2014 naar 9,2% in 2022.