Patrick van Beukering, arbeids- en organisatiesocioloog, is oprichter van verdwijn- en verschijnbanen: een platform gericht op oplossingen voor medewerkers en organisaties om kansrijke banen te creëren en te veroveren.
Hij ondersteunt hen hierbij vanuit zijn jarenlange ervaring met reorganisatievraagstukken. Zijn tijd bij RTL en ANP als HR-manager en -consultant overtuigde hem van de kracht van beeld en beleving. Daarom maakt hij nu onder andere tentoonstellingen om de constante verandering van werk door digitalisering, robotisering en automatisering te visualiseren. In samenwerking met NOC*NSF schreef Patrick het boek Goud op de werkvloer, kansen voor topsporters en werkgevers op de arbeidsmarkt (2008).
Van Beukering: ‘Ik denk dat we mensen veel te weinig verleiden naar kansrijk werk en het duurzame werk van de toekomst. Werknemers (en ook werkgevers) hebben nauwelijks een beeld van mogelijke kansrijke banen, of van welk type banen er voor het oprapen ligt met alle technologische ontwikkelingen van nu. Hierdoor blijven vacatures onvervuld.
We moeten meer aandacht schenken aan het reframen en herwaarderen van kansrijk werk. Daar kun je verschil maken en ben je gegarandeerd van goede inkomsten. Laat mensen kennismaken met krapteberoepen van nu en van de toekomst – via een beleving, want dit blijft beter hangen. Denk aan branchedagen of een moderne fysieke ‘marktplaats’. Ik ontwikkelde bijvoorbeeld de Werkwensenwand, die onder meer wordt gebruikt in Werkcentrum Regio Amersfoort, waarvan UWV partner is. Daarnaast vind ik dat we meer moeten investeren in een leven lang leren. In de praktijk zie ik veel succesvolle leerwerktrajecten. Die zijn vaak zelfs heel kort; binnen 6 maanden kan je mensen van kansarm naar kansrijk werk bewegen. IT-opleider Techgrounds is hier een voorbeeld van.’
‘Het verleiden naar kansrijk werk kan door middel van het optuigen of ombuigen van dienstverlening, waarbij werkzoekenden op allerlei manieren met kansrijk werk kennis kunnen maken. Ook initiatieven als open hiring kunnen helpen. Wees creatief en maak het concreet! Gemeente Amsterdam had mensen nodig voor de reparatie van bruggen en kades. Om kandidaten te enthousiasmeren voor de vacatures, organiseerden ze in plaats van een sollicitatie trips op een rondvaartboot, om zelf de problematiek en opgaven van de te klaren klus te ervaren.
Voor een leven lang leren kunnen we een voorbeeld nemen aan het Zweedse en Deense model van transitiefondsen. Dit model combineert flexibiliteit voor werkgevers met een sterke bescherming voor werknemers. Je kunt daar als werkgever dus relatief makkelijk afscheid nemen van mensen, maar je bent wel verplicht ze te helpen omscholen naar andere kansrijke sectoren. De pot waaruit dit wordt betaald, wordt door allerlei sectoren gevuld. Dit zorgt voor veerkracht onder werkenden, mensen zijn korter werkloos en je krijgt een veel dynamischere arbeidsmarkt.
Ook zie ik kansen in Nederland voor het duaal studeren, zoals ze in Duitsland doen. Daar wordt het hogere traditioneel academische onderwijs gecombineerd met praktische werkervaring. Op mbo-niveau gebeurt dit in Nederland al wel met praktijkleren. Maar trek je het breder, dan kan dit economisch enorm interessant zijn voor de samenleving. Zeker voor organisaties die eigenrisicodrager zijn voor de WW. Want je dempt financiële én sociale risico’s door mensen preventief op te leiden voor kansrijk werk. Bovendien getuigt het van goed werkgeverschap.’
‘Voor het verleiden van mensen naar kansrijk werk doe ik een oproep aan onder andere bedrijven, sectoren en de vakbonden. Vooral werkgevers zijn aan zet; laat zien wat je nodig hebt. Zo sprak ik met een bedrijf dat een landbouwmachine ontwierp die met behulp van AI onkruid kan wieden. Hierdoor hadden ze een stuk minder personeel nodig, maar zochten ze naar een aantal programmeurs. Zulk werk en oplossingen kom je als werkzoekende niet zo snel tegen.
Voor een leven lang leren ligt er een taak voor de politiek, om bijvoorbeeld financiële impulsen te geven voor omscholing naar kraptesectoren in de vorm van fiscaal voordeel. Met name in de zorg loopt het tekort aan personeel alleen maar op.’
‘UWV staat aan de lat om het duurzame werk van de toekomst te laten zien en veel meer te ‘laten spreken’. Wellicht met grootschalige publiekscampagnes via traditionele en sociale media. Het Talentperron in Groningen, een samenwerkingsverband van UWV en gemeente Groningen, is een ook goed voorbeeld van hoe dit ook anders kan. Iedereen die meer richting nodig heeft in de zoektocht naar een nieuwe baan, kan hier terecht. Je kunt een-op-een met een gids in gesprek over waar je nu staat en waar je graag naartoe wilt. Of met zo’n gids te weten komen welke branches er allemaal zijn en wat ze inhouden. UWV is ook de uitgelezen partner om een essentiële rol te spelen in een leven lang leren en om trekker te worden van de transitiefondsen die we in Zweden en Denemarken kennen.
Die belangrijke, leidende en verantwoordelijke rol pakt UWV ook – UWV krijgt komende jaren € 86 miljoen om het aantal werkcentra van 8 naar 35 uit te breiden: 1 loket waar burgers en werkgevers terechtkunnen met alle vragen over werk, scholing en loopbaan. Een goede zaak om mensen te bewegen naar kraptesectoren, zoals de bouw, de zorg, onderwijs en techniek.’