Landelijk Adviseur Werkgeversdiensten Margreet Glas over de sector Onderwijs.

‘Er wordt gesproken over het lerarentekort, maar de koepelorganisaties in het onderwijs noemen het liever het personeelstekort. Er is landelijk een lerarentekort van 9 procent, maar aan directeuren en schoolleiders is er een tekort van bijna 13 procent. De sector Onderwijs is een andere dan de Bouw of de Zorg. We kunnen vanuit UWV niet zomaar even grote aantallen mensen in het onderwijs plaatsen; om het vak van leerkracht uit te oefenen, heb je lesbevoegdheid nodig. Je schoolt je niet in een paar maanden om naar leerkracht.’

Juist bij langetermijndenken zit winst

‘Wel zijn we veel in gesprek met de betrokken partijen in de sector. Zo zijn we strategische gesprekspartners van de VO-raad, de PO-raad (verenigingen van scholen in primair en voortgezet onderwijs) en Het Onderwijsloket, de plek waar je alles kunt vinden als je aan de slag wilt in het onderwijs. UWV, het ministerie van OCW, de onderwijskoepels en Het Onderwijsloket voeden elkaar met informatie. We zien dat het onderwijs nog echt een slag te slaan heeft in de strategische personeelsplanning. Schoolbesturen zijn nog erg bezig met de korte termijn: de formatie voor het komende jaar. Gaten worden opgevuld met stagiaires of gepensioneerden, maar juist bij lange­termijndenken zit winst. Hoe zorg je dat je goed personeel behoudt? Hoe ga je om met de administratieve last? Hoe organiseer je het werk anders, zodat ondersteunend personeel taken van leerkrachten kan overnemen? Hoe trek je zij-instromers aan? Daarover denkt UWV mee en brengen we advies uit aan schoolbesturen.’

Regionale aanpak personeelstekorten

‘Meedenken doen we daarnaast vanuit de werkgeversservicepunten in de RAP-netwerken; regionale aanpak personeels­tekorten. Veel van de adviseurs werkgeversdiensten zijn daarin vertegenwoordigd en denken mee over hoe de tekorten opgelost kunnen worden.’

Concrete initiatieven vanuit UWV

‘Concrete initiatieven zijn er ook zeker: zo biedt UWV in Friesland een her­intrederscursus voor leerkrachten met een Pabo-diploma; een traject van 4 maanden. Van de deelnemers keert 75 procent terug in het onderwijs. WerkgeversServicepunt Zwolle biedt een zij-instroomtraject docent basisonderwijs voor een Zwols school­bestuur. Wie hieraan wil deelnemen, moet eerst een uitgebreid voortraject doorlopen, zodat we er zeker van zijn dat de kandidaat kan en wil instromen in het onderwijs. Via dit zij-instroomtraject is er onder meer een kandidaat uit de WIA ingestroomd!’

Landelijk Adviseur Werkgeversdiensten Lisette Frelink over de bouwsector.

‘UWV doet al lange tijd veel om de personeelskrapte in de bouw te helpen oplossen. Landelijk zijn we in gesprek met de cao-partijen in de bouw. De werkgeversservicepunten zijn bezig om mensen uit de UWV-bestanden te laten instromen in de bouw op een flexibele manier, waarbij we maatwerk bieden. Een al langer lopend initiatief is bijvoorbeeld ‘Van Bank naar Bouw’, onderdeel van het stimuleringsprogramma Bouw en Infra, dat tot en met 2022 loopt. Dit initiatief is ontstaan toen we veel mensen uit de financiële sector in ons bestand hadden. Deze mensen hebben vaak inzichten, skills en competenties die aansluiten bij het vak van bijvoorbeeld werkvoorbereider of calculator.’

Goed geschoolde medewerker start met behoud uitkering

‘Een recenter voorbeeld is het FastSwitch traject, dat de werkgeversservicepunten in de Stedendriehoek hebben opgezet samen met Saxion hogescholen. Met behoud van uitkering worden werkzoekenden met hbo werk- en denkniveau omgeschoold tot werkvoorbereider, BIM-modelleur (3D-tekenaar) of calculator, in een traject van maximaal 1 jaar. De deelnemers worden geselecteerd op hun skills en competenties. Voor werkgevers is het kostentechnisch aantrekkelijk, doordat de nieuwe, goed geschoolde medewerker kan starten met behoud van uitkering. We hopen in november de eerste mensen te laten instromen in de opleidingen.’

Iedereen is welkom

‘Er zijn nog talloze voorbeelden die ik kan noemen op lokaal en regionaal niveau. We werven mensen voor BBL- en zij-instroomtrajecten, onder andere in samenwerking met Bouwmensen-vestigingen, maar ook voor een landelijke uitzendorganisatie voor schilders, die een compleet opleidingstraject biedt. We werven voor zowel diploma-onderwijs als niet-diploma onderwijs. Ik merk dat UWV voorloopt op de bouwsector wat betreft het werven van mensen. Ik twijfel er niet aan dat de wil er is, maar wij hebben inmiddels meer ervaring opgebouwd. Tot slot: alle werkzoekenden die bij UWV zijn ingeschreven, komen in aanmerking om zich te laten omscholen voor de bouw. Iedereen is welkom. Als je maar gemotiveerd bent en de juiste skills hebt.’

Landelijk Adviseur Werkgeversdiensten Patricia van Blitterswijk over de sector Zorg.

‘Personeelstekorten in de zorg zijn er altijd al geweest. De pandemie heeft die tekorten nog groter gemaakt, door de extra zorg voor coronapatiënten, de daardoor opstapelende uitgestelde zorg, maar ook de vele zieken en quarantaineverplichtingen onder het zorgpersoneel zelf. UWV denkt met de zorg mee over het vraagstuk: hoe komen we aan personeel? Het anders organiseren van werk is een van de manieren om die opgave het hoofd te bieden. Vanuit de werkgeversdienstverlening kan UWV werkgevers daarbij helpen, bijvoorbeeld met het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie (BIA). Hiermee brengen we in kaart welke werkzaamheden er worden uitgevoerd en door wie. Vervolgens kijken we hoe het anders organiseren van die werkzaamheden een oplossing kan zijn voor bijvoorbeeld personeelstekort, of juist het herplaatsen van eigen personeel die het eigen werk (deels) niet meer kunnen uitvoeren, een verouderend personeels­bestand, of hoe dit ruimte kan creëren voor mensen die nu nog langs de kant staan, maar heel graag in de zorg zouden willen werken. In verschillende zorgorganisaties is UWV al aan de slag gegaan om het werk anders te organiseren, maar dat zouden er nog veel meer kunnen zijn.’

Draaiboek voor werving van zij-instromers

‘Ook in de assisterende functies in de sector, zoals bij de dokters-, tandarts- en apothekersassistenten, zijn grote tekorten. Daarom werken we samen met bijvoorbeeld de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) aan de opzet van een instroomtraject voor doktersassistentes. Samen met de LHV en SSFH (Stichting Social Fonds Huisartsenzorg) hebben we een pilot opgezet in regio Haaglanden / Zuid-Holland Centraal, waarin we ook samenwerken met opleider ROC Mondriaan. Op basis van wat we daaruit hebben geleerd, is een draaiboek voor de werving van zij-instromers gemaakt, dat we aanbieden aan de huisartsenkringen in alle arbeidsmarkt­regio’s. Apothekers hebben hier inmiddels ook belangstelling voor getoond. Met een landelijke keten van tandartsen zijn we gelijktijdig bezig om een instroomtraject op te zetten waarmee we landelijk tandart­s­assistentes op kunnen gaan leiden om die tekorten tegen te gaan. Als dit succesvol blijkt, is het kansrijk om ook andere praktijken via het netwerk van de branche­organisatie KNMT hierop aan te sluiten.’