In maart 2020 werd de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU) ingesteld om problemen bij uitvoeringsinstanties zoals UWV, CBR en de Belastingdienst te onderzoeken. In juli 2020 focuste een apart onderzoek op de kinderopvangtoeslagaffaire. Beide onderzoeken leidden tot de motie-Marijnissen, die opriep tot een breder parlementair onderzoek.

Het uiteindelijke doel is leren van de uitkomsten en het herstellen van vertrouwen in de overheid. De enquêtecommissie wil inzicht krijgen in:

• De kwaliteit van de dienstverlening aan burgers.
• De mogelijkheden voor burgers om tegen besluiten in beroep te gaan.
• De rol van de Tweede Kamer in dit geheel.
• Eventuele discriminatie in risicoprofielen.

UWV heeft een omvangrijke hoeveelheid documenten, e-mails en andere data verstrekt aan de commissie. Hierbij is veel zorg besteed aan het waarborgen van de privacy volgens AVG-richtlijnen. UWV is wettelijk verplicht mee te werken maar benadrukt ook het maatschappelijk belang van volledige medewerking. Medewerkers en oud-medewerkers kunnen worden opgeroepen voor gesprekken en verhoren.

Het onderzoek is een belangrijk instrument voor de Tweede Kamer en de uitkomsten zullen impact hebben op de toekomst van de dienstverlening van de overheid, inclusief UWV. Het moment van publicatie van het eindrapport is nog niet bekend. Michiel van den Hauten, UWV-directeur Strategie, Beleid en Kennis hoopt dat het onderzoek verder zal bijdragen aan nieuwe verhoudingen tussen beleid en uitvoering: ‘We willen juist in de voorbereidingsfase van nieuwe wetgeving kunnen aangeven wat de consequenties zijn voor onze cliënten. En dus niet meer uitsluitend kijken of iets uitvoerbaar is. Als we als overheidsinstanties beter samenwerken en naar elkaar luisteren, kunnen we de dienstverlening aan burgers kunnen verbeteren. Uiteindelijk gaat het om een betere balans tussen politieke keuzes, beleidsvorming en de uitvoering daarvan.’