Transcript podcast De arbeidsmarkt ontcijferd (aflevering 4, 2025)

Voice-over: De arbeidsmarkt ontcijferd. 

Vincent Durivou zegt: Ho, stop, niet meteen die vacature plaatsen. Steeds meer werkgevers gooien eerst de deuren open voor geïnteresseerde bezoekers.

En laten die vrijblijvend kennis maken met de organisatie, de sfeer en de mensen die er werken. Later halen ze alsnog het net op met als resultaat een rijkere vangst voor zowel gevers als werkzoekenden.

Voice-over: Welkom bij de podcast van UWV, waarin we elke maand voorbij de cijfers van de arbeidsmarkt kijken en de verdieping opzoeken. Met één verhaal dat staat voor een grotere ontwikkeling. Onze experts nemen je mee aan de hand van feiten, analyses, voorbeelden en context.

Vincent Durivou: Met deze keer waarom je bij vacatures niet meteen hoeft te beginnen met werven, maar eerst kunt kiezen voor vrijblijvend kennis maken. En zo talentvolle mensen ontmoet die meer willen weten over jouw bedrijf.

Hoe werkt dit en wat zeggen de bedrijven die er al gebruik van maken? Ik ben Vincent Durivou. Naast mij in de studio staat Rob Witjes, hoofd arbeidsmarktinformatie bij UWV.

Vincent Durivou: Welkom Rob. 

Rob Witjes: Dankjewel Vincent. 

Vincent Durivou: Zeg Rob, even de feiten. Een werkgever zet 13 vacatures uit en haalt meteen 13 topkandidaten binnen. Kan er zelfs de grootste talenten uit selecteren. Dat is in deze krappe arbeidsmarkt op zijn minst een opvallend verhaal zou ik zeggen. Wat is het geheim? 

Rob Witjes: Ja Vincent, dat is inderdaad een opvallend verhaal en natuurlijk ook prachtig voor werkgevers. In dit geval gaat het over de werkgever UWV zelf. We zochten namelijk in de regio Arnhem 13 mensen voor de functie van uitkeringsdeskundige. En na het uitzetten van de vacature lukt het ons om 13 mensen aan te nemen. En we hebben bovendien alvast twee kandidaten aangenomen voor zes vacatures die we pas later dit jaar officieel gaan plaatsen. Goed, allemaal mensen die met volle overtuiging en motivatie op de functie solliciteerden. En sterker nog, we konden inderdaad selectief zijn. Want in deze tijd is dat natuurlijk heel bijzonder met de krappe arbeidsmarkt. Vincent, het is natuurlijk niet mijn bedoeling om deze podcast als een soort WC-Eend-verhaal te gaan vertellen over UWV.

Want wat is de sleutel hier? Je gaf het in je inleiding al aan, vrijblijvend kennis maken. Bijna al deze kandidaten die zijn geplaatst, deden een paar weken eerder mee aan de zogeheten werkbelevingsweek waaraan ook UWV met de vestiging Arnhem deelnam. Die week was georganiseerd door Werk in Gelderland, dat is een netwerk van Gelderse overheidsorganisaties. En geïnteresseerden konden komen kijken op de UWV-vestiging en workshops volgen. En er was plek voor 80 mensen, twee groepen van 40. En het zat echt helemaal vol. Direct solliciteren kon nog niet. Dat kon pas eigenlijk iets later, een paar weken later. Daar was het ook eigenlijk niet voor bedoeld. Maar het is echt een succesverhaal. 

Vincent Durivou: Dat is mooi. Dat vrijblijvend kennismaken gaat dus over werkgevers en werkzoekenden die elkaar ontmoeten. Elkaar beter leren kennen. Hoe gaat dat in zijn werk? Hoe ziet zo'n kennismaking eruit? 

Rob Witjes: ‘Het kent eigenlijk verschillende varianten. Het kan via een evenement, zoals een netwerk of een informatiebijeenkomst.

Maar het kan ook zo zijn dat geïnteresseerden een kopje koffie of thee of net wat je wilt drinken met medewerkers. Een dagje meelopen, een kijkje in de keuken. Dus je hebt eigenlijk een heleboel variaties. Maar je ziet wel steeds vaker dat het één op één gesprekken mogelijk gemaakt wordt door werkgever. En als werkgever kan je zo'n goed beeld geven van de organisatie, het werk, de werkomgeving en de bedrijfscultuur. En als werkzoekende kan je eigenlijk je licht opsteken voordat je ook besluit te solliciteren. En dan kan je ook beter de afweging maken. Ga ik dan wel of ga ik dan niet reageren op deze vacature die zo meteen geplaatst wordt? 

Vincent Durivou: Ja, eigenlijk als je het zo beschrijft klinkt dat als een heel logische aanpak. Maar is dit eigenlijk iets nieuws? 

Rob Witjes: Het is op zich niet nieuw. Laat ik het zo zeggen, in 2013 startte de netwerkorganisatie JobOn al met een nationale werkbezoekdag. In het najaar, is dat ieder jaar. Dit jaar is het op 19 november. En dan roepen ze eigenlijk alle bedrijven in Nederland op om hun deuren een dag open te zetten. Daar ken ik het oorspronkelijk van.

Maar UWV is ook de laatste jaren steeds meer bij events betrokken. Zoals de inspiratiedagen waar werkgevers en werkzoekenden worden uitgenodigd. En met elkaar kunnen netwerken.

Goed, en als je dan die events ziet, dan zie je ook heel vaak, dat blijkt ook uit de enquête die we na afloop doen, dat het enthousiasme heel groot is, zowel van werkzoekenden als werkgevers. En wat niet onbelangrijk is, en dit hebben we afgelopen jaar voor het eerst gemeten, we hebben een werkgeversonderzoek gehouden en daaruit blijkt dat de helft van de werkgevers in Nederland een vorm van vrijblijvend, of andere noemen het laagdrempelig kennismaken toepast. Dus de ene helft wel maar de andere helft niet. Dus ik zou zeggen, er valt dus nog het nodige te winnen namelijk voor de andere helft.

Vincent Durivou: Ja nou, wat je zegt, die kennismakingen ja, die voorzien in een behoefte. Mijn vraag is dan waar komt die behoefte vandaan? 

Rob Witjes: Ja eigenlijk heeft het te maken met, ja ik noem het een informatiemismatch. Nou, we weten natuurlijk allang dat die arbeidsmarkt krap is, dat is hier al vier jaar en hij zal nog lang blijven, natuurlijk met een dipje af en toe. Maar die krapte komt enerzijds door de zogeheten kwantitatieve mismatch, en dan is er meer vraag dan aanbod. 

En anderzijds hebben we ook te maken met een kwalitatieve mismatch, vaak veroorzaakt doordat kandidaten volgens werkgevers niet de juiste competenties of werkervaring hebben. En juist die kwalitatieve mismatch, onderdeel daarvan is de informatiemismatch. 

Wat betekent dat dan? Werkgevers en werkzoekenden, die zoeken niet altijd via dezelfde kanalen en ook niet op dezelfde manier. Als ze elkaar dan al weten te vinden, wat weten ze dan eigenlijk van elkaar? Bar, bar weinig. Kijk, vacatureteksten die staan vol met, laat ik het maar zo zeggen, containerbegrippen. Veel werkgevers vinden het lastig om in een vacaturetekst goed uit te leggen wat de functie inhoudt en hoe het eigenlijk is om bij een organisatie te werken. 

En dan de werkzoekenden, ja, die voelen ook niet vaak aan van, ja, hoe is het nou om die functie in de praktijk te vervullen? Laat staan om voor het bedrijf te werken. Ik zeg altijd, een vacature tekst is letterlijk een platte tekst, zonder dat je hiervan als werkzoekende meteen in extase raakt. De context van de vacature, de cultuur, de sfeer in het bedrijf, wordt als het ware gewoon niet gevoeld. Je kan ook kansen missen. Het kan dus juist ook zo zijn dat je hierdoor niet de juiste mensen op je sollicitatie afkrijgt. Of dat ze denken aan de hand van de vacaturetekst, ik weet niet of dat wat voor me is. Nou, dat is eigenlijk wat ik noem de informatiemismatch. Dat ze van elkaar eigenlijk niet goed weten, wat voor vlees hebben we in de kuip en wie ben jij als werkzoekende en wie ben jij als werkgever. En ja, dat laagdrempelig kennis maken of dat vrijblijvend kennis maken... kan ook dus gewoon werkgevers helpen om de juiste kandidaat te vinden.

Vincent Durivou: Maar goed, alle reden dus, dat blijkt wel, om dit uit te proberen. UWV heeft ook zelf gezien wat het kan opleveren, vijftien goede, gemotiveerde nieuwe collega's. Nou voor werkgevers die dat vrijblijvend kennis maken ook willen inzetten zo meteen twee tips van jou. Maar eerst in het kort de belangrijkste arbeidsmarktcijfers op hun rij.

Voice-over: De arbeidsmarktupdate. 

Vincent Durivou: Rob, welke cijfers moeten we kennen?

Rob Witjes: We hebben inmiddels het eerste kwartaal is achter de rug. De balans kan worden opgemaakt. En je ziet dat vanwege de stijging van de werkloosheid en de daling van het aantal vacatures, de krapte op de arbeidsmarkt, iets is afgenomen, maar nog steeds hebben we al zo'n vier jaar lang een krappe arbeidsmarkt en ja, voor zo’n periode, voor zo'n hoge mate van krapte moet je toch teruggaan naar begin van de jaren 70 van de vorige eeuw, dus wat dat betreft is die arbeidsmarkt nog steeds behoorlijk krap. En nog steeds zie je dat veel bedrijven antwoorden op de vraag wat is de belangrijkste belemmeringen in bedrijfsvoering, dan wordt er nog steeds massaal geroepen in koor: personeelstekort. Dat was dan het eerste kwartaal. 

In april is de werkloosheid ineens weer iets gedaald en dat geldt ook voor de WW-uitkeringen. Maar hier speelt ook duidelijk het vroege zomerseizoen een rol, omdat er met name in die zomergevoelige sectoren meer werk is in het voorjaar. Dat is eigenlijk ieder jaar zo en dit jaar zien we dat niet anders.

Vincent Durivou: Oké, dus vier jaar krapte, minder werkloosheid en WW-uitkeringen. Dat brengt ons bij het getal van de maand. Wat is het? 

Rob Witjes: Ja, ik heb uitgekozen deze maand 79.

Vincent Durivou: 79, oké. Waar staat dit voor? 

Rob Witjes: De arbeidsmarkt, het is al verschillende malen aan de orde geweest, is nog steeds behoorlijk krap. En als je nou teruggaat naar het thema van vandaag, vrijblijvend kennis maken, dan zou ik willen zeggen dat het organiseren van vrijblijvend kennismaken belangrijker is dan ooit. 

UWV en gemeenten organiseren via hun werkgeversservicepunten dikwijls netwerkbijeenkomsten, inspiratiedagen en ook heel veel werkgeverspunten. Het blijkt dat de werkgevers die een bijeenkomst of een event hebben bezocht, georganiseerd door het UWV en gemeente, dat 79% van de werkgevers aangaf dat dit de investering in tijd en energie dubbel en dwars waard is.

Dat is heel wat. Dus dat betekent veel enthousiasme. En ik hoop eerlijk gezegd dat ik met deze podcast de helft van de werkgevers die aarzelen om vrijblijvend kennis maken toe te passen, dat ik die een beetje over de streep heb kunnen trekken, Vincent.

Vincent Durivou: Nou ik heb zo het vermoeden dat dat gelukt is. En met die werkgevers is ook meteen de cirkel rond. Want dat brengt ons bij de laatste vraag van deze podcast. Welke tips kun jij aan deze werkgevers meegeven? 

Rob Witjes: Mag ik er twee noemen? 

Vincent Durivou: Ga je gang. 

Rob Witjes: Eén, organiseer als werkgever vrijblijvend kennis maken bij voorkeur voordat je de vacature plaatst. Als men dat ingewikkeld vindt, dan kan je ook zeggen, oké, als je al die vacature gesteld hebt, zorg dan voor voldoende ruimte in de procedure om kennis maken mogelijk te maken. Dus verdubbel de reactietermijn bijvoorbeeld. Geef sollicitanten een langere periode om te reageren. Dat is één. 

Twee, zorg dat het contact met de potentiële kandidaat niet het karakter krijgt van de verkapt sollicitatie of selectiegesprek. Want ja, je gaat heel snel vragen stellen die daarop lijken. Maar het moet sprake zijn van een open informatie-uitwisseling.

Het liefst informatie van medewerker tot medewerker. Dus dat je van een gelijkwaardig niveau het praat over de organisatie, dus niet een hooggeplaatste manager tegenover een eventuele kandidaat zetten, want dan krijgt het al heel gauw de zweem van, ja, toch wel zo'n sollicitatiegesprek, en dat moet je eigenlijk zien te voorkomen. Maar breng geïnteresseerden het liefst in contact met medewerkers die op de desbetreffende afdelingen al werken of hetzelfde werk doen zoals het in de vacature staat. 

Vincent Durivou: Nou heel praktisch lijkt me. Ik zeg uitproberen. Dankjewel Rob. 

Rob Witjes: Graag gedaan. 

Voice-over: Dit was de podcast de arbeidsmarkt ontcijferd. Abonneren kan via de bekende podcast platforms. Benieuwd naar nog meer cijfers en verdieping? Kijk dan op werk.nl slash arbeidsmarkt informatie. Tot de volgende keer.