Het jaarverslag van UWV is verschenen en UWV-bestuursvoorzitter Maarten Camps en André Bosman, voormalig voorzitter van de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU), blikken samen terug. Een gesprek over de aanbevelingen uit het TCU-rapport ‘Klem tussen balie en beleid’, de geboekte vooruitgang en hoe UWV werkt aan verbetering van de dienstverlening.
4 jaar geleden deed de TCU 8 belangrijke aanbevelingen voor een betere samenwerking tussen ministeries, Tweede Kamer en uitvoeringsorganisaties. Wat is er veranderd in de afgelopen 4 jaar? Bosman is niet mild: ‘Politiek gezien is er weinig veranderd. Een van de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport was: praat met de uitvoeringsorganisaties. Zeker als je iets nieuws wilt, is het belangrijk om te praten met de mensen die mee kunnen denken en goed weten wat ze kunnen en wat ze nodig hebben. Maar het probleem is dat de politiek vooral geïnteresseerd is in zichzelf en niet zozeer in de uitvoering.’
Als wetten knellen, stokt de uitvoering
Maarten Camps: ‘Je wilt samen een beter Nederland, dan moet je ook samen optrekken. Maar dat nog steeds niet alles goed gaat, is natuurlijk niet alleen de schuld van de politiek. Neem het geval van de WIA-uitkeringen. Er zijn fouten gemaakt, wíj hebben dat niet gezien. We gaan nu van bijna 50.000 mensen de uitkering controleren. Waarom we zoveel fouten hebben gemaakt? Ja, dat heeft dan weer met wetgeving te maken.
De WIA wordt uitgekeerd op basis van het laatstverdiende dagloon. Dat lijkt simpel, iedereen heeft immers een laatstverdiend loon, maar dat is vreselijk ingewikkeld. Mensen hebben soms 2 banen, cao’s kennen veel flexibiliteit, met keuzebudgetten en allerhande vergoedingen. En zo zijn er heel veel zaken die van invloed kunnen zijn op de hoogte van dat dagloon. Je moet een knappe kop hebben om dat allemaal juist te kunnen berekenen.’
Bosman: ‘Hadden wij destijds als Kamer anders naar die wetgeving moeten kijken?’ Camps: ‘Ja, dat denk ik wel. Ik vind zelfs dat je voortdurend moet kijken of wetten niet gedateerd zijn. De samenleving verandert, wetten raken uit de tijd. Je zou het liefst ieder jaar de wetgeving een onderhoudsbeurt geven. Onlangs noemde iemand het een jaarlijkse voorjaarsschoonmaak, dat geeft het wel goed weer. Past wat wij hebben afgesproken nog in deze tijd? Zijn er knelpunten die we niet voorzien hadden? Net zoals je bruggen en wegen voortdurend monitort en onderhoudt.’
Meer aandacht voor de uitvoering
Toch is er gelukkig ook het een en ander verbeterd sinds de verschijning van het onderzoeksrapport. Bosman: ‘Uitvoeringsorganisaties hebben een veel pro-actievere rol gepakt. Je ziet nu bijvoorbeeld ook dat bij UWV beter wordt gewerkt met de menselijke maat.’ De afgelopen jaren is er ook meer aandacht voor de knelpuntenbrief, de jaarlijkse brief aan de Tweede Kamer over knelpunten in de wet- en regelgeving die UWV in de weg staan om mensen goed te kunnen helpen. Camps: ‘Er wordt helaas nog te veel gepraat en te weinig gedaan. Terwijl deze knelpunten zich bij uitstek lenen voor zo’n jaarlijkse schoonmaakbeurt. Er is een gedeeld gevoel van urgentie tussen ministerie en UWV, maar de vertaling naar concrete actie duurt lang. Veranderingen kosten soms geld en dat maakt het dan weer lastig.’
Naast simpeler wetgeving is er behoefte aan nieuwe systemen. Camps: ‘Er is een digitale transitie nodig, zodat we gemakkelijker en efficiënter kunnen werken – onze systemen zijn verouderd. Maar let wel: met digitalisering kun je geen wetten en regelingen versimpelen. Daar heb je de politiek bij nodig.’ Bosman: ‘En daar heb ik op dit moment al helemaal weinig vertrouwen in.’
Dit is een samenvatting van een dubbelinterview met Maarten Camps en André Bosman in UWV Magazine. Het hele verhaal lezen? Download het UWV Magazine.
Ontvang maandelijks UWV Magazine
Meer van dit soort artikelen lezen? Meld u aan voor de nieuwsbrief van UWV Magazine en ontvang waardevolle artikelen over arbeidsmarkt en sociale zekerheid in uw inbox.