De STAP-regeling is bedoeld om burgers kansen te bieden om een leven lang te leren en te ontwikkelen. ‘Het is belangrijk dat mensen flexibel blijven op de arbeidsmarkt en werken aan hun inzetbaarheid’, zegt Ronald. ‘De competenties die werkgevers vragen, veranderen constant. Medewerkers moeten daarop inspelen.’ Iedere burger van 18 tot 67 kan een aanvraag indienen voor scholing en maximaal 1 keer per jaar verkrijgen. Het budget per aanvraag is maximaal 1.000 euro, het totale budget in 2022 bedroeg 200 miljoen euro.

STAP kwam in de plaats van de fiscale scholingsaftrek. Die kwam vooral ten goede aan mensen met een hogere opleiding, terwijl ook mensen met een mbo-opleiding of lager bij moeten blijven. ‘Een probleem met de oude regeling was dat je het cursusgeld eerst moest voorschieten’, legt Van Zijp uit. ‘Daarna mocht je het verrekenen met je belastingaangifte. En hoe hoger je belastingschaal, hoe meer je kon aftrekken. Dat was ook in het nadeel van mensen met een lager inkomen.’ De uitvoering van de regeling gebeurt in opdracht van de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Onderwijs (OCW) door UWV en DUO. UWV heeft voor de regeling een afdeling opgezet in Leeuwarden waar 120 mensen werken. De Toetsingskamer STAP, onderdeel van het ministerie van SZW, ziet toe op de kwaliteit en relevantie van de opleidingen.

Per jaar zijn er 6 aanvraagperiodes voor STAP. Wie in aanmerking wil komen, moet er snel bij zijn, want het budget per periode is begrensd. De eerste ronde in maart 2022 was meteen een hit. ‘Het was alsof er tickets voor Coldplay of Adele konden worden besteld’, zegt Van Zijp. ‘Er waren veel meer aanvragen dan we konden honoreren. Bij de laatste tranche op 1 november waren er 150.000 devices tegelijk actief om aan te vragen voor uiteindelijk 44.000 toekenningen.’ Uit de cijfers over 2022 blijkt dat de nieuwe regeling eraan bijdraagt dat meer mensen een opleiding volgen om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Er zijn 214.500 aanvragen toegekend. Een derde van de aanvragers (71.500) had een mbo-opleiding als hoogste opleiding, iets minder dan een derde een hbo-opleiding. Een kwart van de toegekende aanvragers (50.200) werkt in de sector zorg en welzijn. 58 procent van de aanvragers volgt een cursus om zijn huidige werk beter te kunnen doen, 42 procent mikt met de opleiding op ander werk.

Een probleem met de grote vraag is dat opleiders erop inspelen. En dat komt de zaak niet altijd ten goede. ‘Opleiders zien een nieuwe markt ontstaan en proberen een graantje mee te pikken door zoveel mogelijk cursisten te werven’, aldus Van Zijp. ‘Sommigen voeren agressieve marketing en strooien met aanmeldingen. Mensen kunnen zich dan inschrijven nadat ze een toekenning hebben gekregen. Maar dat is de omgekeerde weg.’ Een ander knelpunt is dat de kwaliteit en relevantie van de opleidingen soms te wensen overlaat. Cursussen dienen arbeidsmarktgericht te zijn en bij te dragen aan de perspectieven op de arbeidsmarkt. ‘Tot jezelf komen in Parijs hoort daar wat ons betreft niet bij’, zegt Van Zijp. ‘Toch waren er opleiders die dit aanboden, net als crypto-cursussen. Daarnaast zijn er vraagtekens over de prijs van sommige opleidingen. De Toetsingskamer STAP van SZW toetst dat, maar die had onvoldoende capaciteit om alles te controleren.’

Om orde op zaken te stellen is de eerste aanvraagperiode van 2023 overgeslagen. De pauze wordt gebruikt om enkele knelpunten op te lossen. ‘STAP is opgezet als lerende regeling met ruimte om dingen aan te passen als dat nodig is’, legt Van Zijp uit. ‘De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wil oneigenlijk gebruik tegengaan, agressieve marketing beperken en het aantal cursisten per opleiding begrenzen, zodat ook kleinere opleiders een kans krijgen.’ Verder komt er 125 miljoen per jaar extra beschikbaar voor leerrechten voor aanvragers tot mbo 4-niveau. De regeling gaat ook open voor meerjarige mbo- en hbo-opleidingen en voor EVC-trajecten. Tot slot verandert het aanvraagproces. Niet langer wie het eerst komt, maar een termijn van 3 weken, zodat mensen de tijd hebben om een aanvraag in te dienen. Na de aanmeldperiode wordt at random bepaald aan wie budget wordt toegekend.

Opleiders reageerden verbolgen op het schrappen van de eerste aanvraagperiode van 2023. Van Zijp heeft daar gedeeltelijk begrip voor. ‘Het is vervelend als je erop rekent dat je opleidingen kunt geven en het dan niet doorgaat. Aan de andere kant lijkt het me niet goed als hun bedrijfsvoering volledig afhankelijk is van STAP. Dankzij STAP volgen veel meer mensen een opleiding dan onder de oude belastingmaatregel. Na de tussenstop kunnen we weer op volle kracht vooruit.’