‘De kern van CompetentNL is een welbekend ideaal binnen UWV: de menselijke maat’, vertelt Sikma. ‘Het maakt het mogelijk om te kijken naar skills. Daarmee bedoelen we: wat iemand daadwerkelijk kan, wat iemand geleerd en gedaan heeft, los van diploma’s. Op basis van vaardigheden kun je koppelingen met beroepen leggen en kansen zien waar je normaal gesproken wellicht nooit opgekomen was.’

‘Een mooi voorbeeld daarvan is de nachtportier die bakker werd. In de bakkerij zijn bepaalde vaardigheden nodig, maar vooral de bereidheid om nachtdiensten te draaien is onmisbaar. En díe had deze nachtportier. Met een klein beetje extra ondersteuning en scholing is het hem gelukt om als bakker aan de slag te gaan.’

Werken vanuit vaardigheden, oftewel skills, is geen nieuw concept, zegt Sikma. ‘Er wordt al jarenlang over gesproken, ook buiten Nederland. CompetentNL is dan ook gebaseerd op internationale ontwikkelingen en onderzoeken, waaronder onderzoek van het Research Center for Education and the Labour Market (ROA) en van de Europese Unie zoals het European Year of Skills en Nederlandse initiatieven. Het is een breed opgezet programma waarbij niet alleen UWV betrokken is, maar ook de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), het CBS, TNO en de ministeries van SZW en OCW, met steun van het Nationaal Groeifonds.’

Binnen al die organisaties hebben veel mensen heel hard aan CompetentNL gewerkt, benadrukt Sikma. ‘Het moest een gevalideerde standaard worden van skills voor alle beroepen en opleidingsnormen, te beginnen met het mbo. Je moet daarbij denken aan vaardigheden als non-verbaal communiceren, lesgeven, systeemanalyse of verplegen. Dat heeft wel even geduurd, want een gevalideerde dataset is echt monnikenwerk. We maken gebruik van AI om te ondersteunen in de actualiteit van de data, maar alles moet gevalideerd worden door een persoon – we laten AI nooit op zichzelf bepalen wat een skill is. Dat maakt dat we nu een complete dataset hebben die direct toepasbaar is in de markt.’

‘CompetentNL zelf is geen toepassing: je kunt er niet naartoe gaan om matches te maken. Je moet het zien als de motor van een auto, het verschaft de data die de basis bieden voor andere apps en toepassingen, zoals vacaturesites’, legt Sikma uit. ‘Uniek hieraan is dat het door de overheid is gecreëerd als publieke standaard voor iedereen. De koppeling is kosteloos beschikbaar via een API waar iedere organisatie in Nederland een sleutel voor kan aanvragen. Voor mensen die niet zo technisch zijn, is er een viewer beschikbaar op de website, competentnl.nl, die een inkijkje geeft in de data.’

Om echt over te gaan op een economie waarin vaardigheden centraal staan, is een database als CompetentNL onmisbaar, aldus Sikma. ‘Veel organisaties willen wel skills-based werken, want ze zijn ervan overtuigd dat het beter werkt. Maar het is een kwestie van écht omdenken, de oude manier zit er toch diep ingesleten. Er zijn al heel veel toepassingen in het leven geroepen, maar die staan allemaal op zichzelf, zonder onderlinge samenhang. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een leeroverzicht dat de arbeidsmarkt analyseert door vacaturedata te verzamelen. Met CompetentNL als gemeenschappelijke taal kunnen gegevens worden uitgewisseld tussen al die verschillende toepassingen en apps. Dat is noodzakelijk, want we moeten toe naar een cultuuromslag: skillsgericht denken. Daar is UWV overigens zelf ook mee bezig, in bijvoorbeeld het opstellen van vacatureteksten. Daardoor doen we kennis en ervaring op waarmee we andere organisaties en bedrijven kunnen helpen.’

Sinds 24 september is CompetentNL live, maar dat wil niet zeggen dat het werk nu gedaan is. ‘Het is eigenlijk nooit echt af’, zegt Sikma. ‘Het is een dynamisch databestand. In december komt een update waarmee we ook taalbeheersing toevoegen als onderdeel van de vaardigheden. We hebben nu alle skills binnen beroepen en opleidingen die onder het mbo vallen in kaart gebracht, maar we willen in de toekomst ook richting hbo en universitair onderwijs. Het belangrijkste is dat we luisteren naar de wensen van de markt en afnemers.’

Het potentieel van CompetentNL is enorm, denkt Sikma. ‘Het is de basis die nog ontbrak aan het ‘leven lang ontwikkelen’-beleid. Het biedt ons een gemeenschappelijke taal waarmee skillsgericht leren, werken en werven mogelijk is.’

Toekomstige gebruikers wil hij tot slot nog iets op het hart drukken: ‘Belangrijk aandachtspunt: gebruik de API-service. Veel organisaties zijn geneigd om data te downloaden voor hun eigen systeem en allemaal individuele maatwerktrajecten te doen, maar dat raad ik af. Met de API-service blijf je actueel verbonden, is de implementatie laagdrempelig en er wordt gratis geschaald naar behoefte voor real-time gebruik. Dit is uniek voor de overheid. Maak er gebruik van, want dat maakt je toepassing uiteindelijk beter.’

Nog meer lezen over skills en CompententNL? Bekijk ook het artikel UWV zet in op skills: Nieuwe stap naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt.