'Ongeveer anderhalf jaar geleden is de regeling voor asielzoekers veranderd', vertelt Thunnissen. 'Eerst mochten zij maar 24 weken per jaar werken, nu mogen zij het hele jaar door werken zolang hun procedure loopt. Toch kwamen veel mensen niet of nauwelijks aan de slag. Ze werden vaak over het hoofd gezien door werkgevers. Daarom zijn we samen met het gemeentelijk werkbedrijf en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) gestart met pilots in Zaandam, Eindhoven en Nijmegen.'

In deze pilot onderzoekt UWV welke belemmeringen er zijn en hoe een effectieve ondersteuningsstructuur opgezet kan worden. Het doel is helder: zowel werkgevers als werkzoekenden de benodigde informatie en ondersteuning geven, en belemmeringen voor arbeidsparticipatie wegnemen.

In Nijmegen betekent dit concreet dat Thunnissen eens in de twee à drie weken aan de werkbalie in het asielzoekerscentrum zit. 'Daar vertellen asielzoekers wat voor werk ze zoeken. Ik kijk welke vacatures passen, bel met werkgevers en begeleid hen naar een eerste werkafspraak. Zo zetten we samen de stap van gesprek naar baan.'

De uitdaging is groot: 'Je moet helemaal terug naar de basis. Veel mensen hebben nog nooit een cv of motivatiebrief gemaakt. In hun land van herkomst vroegen ze bijvoorbeeld gewoon bij de bakker of ze konden beginnen. Dat werkt hier heel anders.'

Tijdens gesprekken onderscheidt Thunnissen broodbanen en droombanen. 'De meeste mensen willen gewoon snel aan het werk in een magazijn of restaurant. Maar er zijn ook theoretisch opgeleiden die liever iets in hun eigen vakgebied zoeken. Dat kost meer tijd.'

Een succesverhaal is dat van Noura, die in haar land van herkomst is opgeleid als banketbakker. 'Voor haar vond ik een plek bij een organisatie die kookworkshops geeft. Later hebben wij als team zelfs een workshop van haar gekregen. Dat zijn echt de mooie momenten.'

De animo onder asielzoekers is groot. 'Toen ik de eerste keer in het azc zat, stonden er vijftig mensen in de rij. Ik word ook dagelijks geappt: is er al nieuws voor mij? Die motivatie is fantastisch om te zien.'

Ook werkgevers reageren positief. 'Als iemand eenmaal werkt, hoor ik eigenlijk alleen goede verhalen. Natuurlijk zijn er soms cultuurverschillen. Zo had ik een man die een uur te laat kwam omdat hij de locatie niet kon vinden. Uit trots durfde hij niemand te bellen. Gelukkig denken veel werkgevers mee en zoeken ze naar een oplossing.'

Toch blijven er uitdagingen. Azc-bewoners spreken vaak de taal nog niet voldoende en hebben weinig kennis van de Nederlandse werkcultuur en hun rechten en plichten. De diversiteit in culturele achtergrond en de mentale kwetsbaarheid die soms voorkomt vraagt om maatwerk.

'De taalbarrière is groot. En stages of werkervaringsplekken zijn niet toegestaan, terwijl dat juist helpt als iemand theoretisch goed is opgeleid maar de Nederlandse regels nog niet kent. Ik sprak bijvoorbeeld een architect die dolgraag aan de slag wilde, maar zonder mogelijkheid tot stage wilde geen enkel bureau hem aannemen.'

Samenwerking staat centraal in deze pilot. 'Eens in de zoveel weken hebben we overleg met COA, het gemeentelijk werkbedrijf, beleidsmakers en de projectmanager.' UWV werkt toe naar een gezamenlijke ondersteunings- en begeleidingsstructuur om azc-bewoners aan het werk te helpen en houden. Daarbij zoekt UWV actief samenwerking met uitzendbureaus, maatschappelijke organisaties en werkgevers(organisaties) en er wordt nu onderzoek gedaan naar de resultaten van de pilots in Nijmegen, Zaanstad en Eindhoven om de aanpak verder te verbeteren.

'Er is een vijver vol talent in Nederland waar werkgevers nog niet uit vissen. Voor elke werkgever met personeelstekort zou ik willen zeggen: kijk eens bij een azc', aldus Thunnissen. 'UWV werkt voor iedereen, dus ook voor deze groep. Elke dag zie ik hoeveel verschil dit maakt.'